Keçilerde Bakım Nasıl Olmalıdır?

🐐 Keçilerde Sağlıklı Bakım ve Yönetim Rehberi

Keçiler (Capra aegagrus hircus), dayanıklı, çevik ve farklı iklim koşullarına kolay adapte olabilen hayvanlardır. Ancak yüksek verim (süt, et, tiftik) ve sağlıklı bir sürü yönetimi için titiz bir bakım programı gereklidir.

İşte keçilerde temel bakım ve yönetim stratejileri:

1. 🏠 Barınak ve Çevre Şartları

Keçilerin barınakları kuru, temiz ve havadar olmalıdır. Keçiler nemden ve rüzgardan kolay etkilenirler.

• Kuru Zemin: Keçiler ıslak zemin ve nemi sevmezler. Altlık (kuru saman, talaş) düzenli olarak değiştirilmeli ve kuru tutulmalıdır.

• Havalandırma: Kümes/ağıl iyi havalandırılmalı, ancak cereyan (hava akımı) olmamalıdır. Kirli hava (amonyak birikimi) solunum yolu hastalıklarına yol açar.

• Alan İhtiyacı: Barınakta her keçi başına en az 1.5 - 2 m² kapalı alan sağlanmalıdır.

• Dış Alan: Mümkünse otlama veya egzersiz yapabilecekleri tel örgülü kuru bir gezinti alanı olmalıdır. Keçiler tırmanmayı sevdikleri için bu alanlarda tırmanma yapıları veya kayalar bulundurmak faydalıdır.

2. 🥕 Beslenme Programı

Keçiler otlak hayvanlarıdır ve doğru beslenme, süt verimini ve sağlıklarını doğrudan etkiler.

• Kaba Yem (Temel Besin): Keçilerin beslenmesinin temelini kuru ot, yonca, saman ve meralardan elde edilen otlar oluşturmalıdır. Yeterli kaba yem verilmemesi sindirim sorunlarına (asidoz) yol açabilir.

  • Keçiler Otlatıcıdır: İnekler gibi otu kökünden yiyen otlayıcı değil, budaklardan ve ağaç dallarından beslenen otlama ve dallanma eğilimine sahip hayvanlardır.

• Kesif Yem (Takviye): Özellikle sağım dönemindeki (süt veren) keçilere ve genç oğlaklara enerji, protein ve mineral takviyesi için ticari keçi yemleri, arpa, mısır gibi kesif yemler verilmelidir.

  • Oran: Yem miktarını süt verimine göre ayarlayın. Genellikle günlük süt verimine göre ek yem takviyesi yapılır.

• Su ve Mineral Yalama Taşları: Temiz ve taze içme suyu sürekli erişilebilir olmalıdır. Ayrıca, keçilere özel mineral ve tuz yalama taşları veya blokları (Selenyum, Çinko, Bakır, İyot içeren) barınakta bulundurulmalıdır. (Bakır, koyunlar için zehirli olabilir, bu yüzden koyun yalama taşları keçilere verilmemelidir.)

3. 💉 Sağlık ve Hijyen

Sağlıklı bir sürü, düzenli veteriner kontrolü ve koruyucu hekimlik gerektirir.

• Aşılama: Bölgenizdeki yaygın hastalıklara (Örn: Keçi ciğer ağrısı, Enterotoksemi) karşı veteriner hekim gözetiminde düzenli aşılama yapılmalıdır.

• Parazit Kontrolü: İç ve dış parazitlere karşı mücadele önemlidir.

  • İç Parazit: Dışkı analizlerine göre bahar ve sonbahar dönemlerinde veteriner hekimin önerdiği uygun ilaçlar ile iç parazit ilaçlaması yapılmalıdır.

  • Dış Parazit: Keneler, bitler ve pirelere karşı düzenli mücadele yapılmalıdır.

• Tırnak Bakımı (Tırnak Kesimi): Keçilerin tırnakları hızlı uzar ve düzgün aşınmazsa topallığa, enfeksiyonlara ve kalıcı ayak problemlerine neden olabilir. Tırnaklar 3-4 ayda bir uygun tırnak makasıyla kesilerek düzeltilmelidir.

• Gözlem: Her gün keçilerin iştahı, hareketliliği ve dışkı kıvamı gözlemlenmeli; herhangi bir halsizlik, ishal veya öksürük belirtisinde hemen müdahale edilmelidir.

4. 🚼 Üreme ve Oğlak Bakımı

Üreme ve genç hayvanların bakımı sürünün geleceği için kritiktir.

• Kuru Dönem: Sağım sonu ve doğum öncesi (yaklaşık 6-8 hafta) kuru dönem kritiktir. Bu dönemde anne keçinin beslenmesi (Ca/P dengesi) gelecek laktasyon verimini ve oğlak sağlığını etkiler.

• Oğlak Doğumu: Doğum sonrası oğlaklar kuru bir yere alınmalı ve ilk yarım saat içinde anneden kolostrum (ağız sütü) aldığından emin olunmalıdır.

• Beslenme: Oğlaklar ilk 6-8 hafta anne sütüyle beslenmeli, sonra yavaşça kaliteli yeme alıştırılmalıdır.

5. 🌡️ İklim ve Mevsimsel Bakım

• Yaz Dönemi: Sıcaktan korunma esastır. Barınakta gölge alanlar oluşturulmalı ve taze su tüketimi takip edilmelidir.

• Kış Dönemi: Soğuktan ziyade nem ve cereyandan korunma önemlidir. Barınak kuru ve kapalı tutulmalı, enerji ihtiyacını karşılamak için yem rasyonları artırılmalıdır.

Düzenli ve önleyici bakım, keçi yetiştiriciliğinde hastalıkları önlemenin ve verimi yüksek tutmanın en temel yoludur.