Pamuklarda Fide Kök Çürüklüğü Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadelesi

Pamuklarda Fide Kök Çürüklüğü: Belirtileri, Nedenleri ve Mücadelesi 🌱

Pamuk üretiminde fide kök çürüklüğü, özellikle çimlenme ve çıkış döneminde fidelerde önemli kayıplara neden olan yaygın bir hastalıktır. Erken dönem enfeksiyonları, bitki sayısında azalma ve tarlada seyreklik gibi ciddi verim kayıplarına yol açabilir.

🌿 1. Belirtileri

a. Tohum ve fide döneminde:

• Tohumlar çimlenmeden çürür (ön çıkış çürüklüğü).

• Çimlenen fideler toprak yüzeyine ulaşamadan bozulur.

• Çıkıştan sonra kök boğazında esmerleşme ve çürüme görülür.

b. Gelişen fidelerde:

• Kök boğazı incelir, fideler toprağa yakın yerden kırılır ve solar.

• Gövde yüzeyinde kahverengi-siyah lezyonlar oluşur.

• Bitkiler kökten kolayca çekilebilir.

• Tarlada düzensiz boşluklar (seyrek çıkış alanları) meydana gelir.

🌾 2. Nedenleri (Etmenleri)

Fide kök çürüklüğüne birden fazla toprak kökenli fungus neden olur. En yaygın etmenler:

• Rhizoctonia solani

• Pythium spp.

• Fusarium spp.

• Macrophomina phaseolina

Bu patojenler toprakta uzun süre sklerot, klamidospor veya oospora şeklinde canlı kalabilir.

Hastalık gelişimini artıran koşullar:

• Soğuk ve nemli toprak koşulları

• Ağır bünyeli, su tutan topraklar

• Dengesiz gübreleme (özellikle fazla azot)

• Yetersiz drenaj

• Uygun olmayan ekim zamanı

• Hastalık bulaşık topraklarda sürekli pamuk ekimi (monokültür)

🛠️ 3. Mücadele Yöntemleri

A. Kültürel Önlemler

1. Ekim nöbeti:
   Pamukla ardışık ekimden kaçınılmalı; mısır, buğday, arpa gibi tahıllarla rotasyon yapılmalıdır.

2. Sağlıklı ve sertifikalı tohum kullanımı:
   Bulaşık olmayan, kaliteli tohumlar tercih edilmelidir.

3. Toprak hazırlığı ve drenaj:
   Toprak iyi işlenmeli, fazla suyun birikmesi önlenmelidir.

4. Uygun ekim zamanı:
   Toprak sıcaklığı 18–20 °C’ye ulaştıktan sonra ekim yapılmalıdır.

5. Dengeli gübreleme:
   Fazla azot kullanımından kaçınılmalı, fosforlu gübrelerle kök gelişimi desteklenmelidir.

B. Kimyasal Mücadele

• Tohum ilaçlaması:
  Ekim öncesi tohumlar fungusitlerle ilaçlanmalıdır. Etkili bazı etken maddeler:

  • Metalaxyl + Mancozeb

  • Carboxin + Thiram

  • Captan

  • Fludioxonil
    Bu ilaçlar tohum yüzeyindeki patojenleri yok ederek çıkış döneminde koruma sağlar.

C. Biyolojik Mücadele

• Trichoderma spp. veya Bacillus subtilis içeren biyolojik preparatlar tohuma veya toprağa uygulanabilir.

• Bu faydalı mikroorganizmalar patojenlerle rekabet ederek hastalık etmenlerini baskılar.

D. Tarla Kontrolü

• Hastalıklı bitkiler sökülüp imha edilmelidir.

• Sulama kontrollü yapılmalı, aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

🌸 Sonuç

Pamuklarda fide kök çürüklüğü, erken dönemde önlem alınmadığında ciddi fide kayıplarına yol açan önemli bir hastalıktır. En etkili mücadele yöntemi, entegre yaklaşımdır — yani kültürel önlemler + tohum ilaçlaması + uygun ekim zamanı bir arada uygulanmalıdır.