Bitkilerde Molibden Noksanlığı Ve Belirtileri Nelerdir?

🌾 Bitkilerde Molibden (Mo) Eksikliği Belirtileri ve Önemi

Molibden (Mo), bitkilerin çok küçük miktarlarda ihtiyaç duyduğu (mikro besin elementleri içinde en az ihtiyaç duyulanıdır), ancak işlevi bakımından hayati öneme sahip bir elementtir. Bitkilerdeki temel görevi, Azot (N) metabolizmasında yer alan iki önemli enzimi aktive etmektir:

1. Nitrat Redüktaz: Toprakta bulunan nitrat formundaki azotu bitkinin kullanabileceği forma dönüştürür.

2. Nitrogenaz: Baklagillerde (fasulye, bezelye, yonca vb.) atmosferdeki serbest azotu fikse etmeye yarayan enzimdir.

Molibden, bitki içinde oldukça hareketli (mobil) bir element olduğu için noksanlık belirtileri öncelikle eski ve orta yaşlı yapraklarda başlar ve yukarı doğru ilerler.

1. 🔍 Molibden Eksikliğinin Ana Belirtileri

Molibden noksanlığının belirtileri genellikle Azot noksanlığına benzer, çünkü Molibden olmadan bitki, aldığı nitratı etkili bir şekilde kullanamaz.

• Yaprak Sararması (Kloroz):

  • Belirtiler orta ve yaşlı yapraklarda başlar.

  • Yapraklar, genel bir sararma gösterir (tıpkı Azot eksikliğinde olduğu gibi). Ancak bazen sararma, damar aralarında yoğunlaşabilir.

• Yanmış Kenarlar ve Uçlar:

  • Yaprak kenarları ve uçları önce sararır, ardından kahverengileşir ve kurur (nekroz).

  • Yapraklar, kenarlardan içe doğru bardak şeklinde kıvrılabilir.

• 'Kuyruk Kamçısı' Deformasyonu (Whiptail):

  • Özellikle karnabahar ve brokoli gibi lahana ailesi (Brassicaceae) bitkilerinde görülen en karakteristik belirtidir.

  • Yeni çıkan yapraklar normal boyutuna ulaşamaz, çok küçük, dar ve düzensiz bir şekil alır. Yaprak ayası gelişmez, sadece orta damar uzayarak kamçıya benzer bir görünüm oluşturur.

• Zayıf Çiçeklenme ve Meyve Tutumu:

  • Azot metabolizmasındaki sorunlar nedeniyle bitkinin genel gelişimi zayıflar.

  • Çiçek oluşumu azalır, meyve ve tohum tutumu düşer.

• Baklagillerde Gelişim Sorunları:

  • Molibden, azot fiksayonu için şart olduğundan, baklagillerde noksanlık, doğrudan Azot noksanlığına yol açar ve bitki yavaş büyür, bodur kalır.

2. 🧪 Molibden Noksanlığı Neden Olur?

Molibden noksanlığı, diğer birçok mikro besinin aksine, asidik (düşük pH'lı) topraklarda ortaya çıkar.

• Düşük Toprak pH'ı (Asidik Topraklar): Molibden'in alınımını engelleyen en önemli faktördür. pH 5.5'in altına düştüğünde, Molibden toprakta çözünmez forma geçer ve bitkiye yararsız hale gelir.

• Toprakta Bulunma Eksikliği: Bazı volkanik veya kumlu topraklarda doğal olarak Molibden miktarı çok az olabilir.

3. 💡 Çözüm Yolları ve Tedavi

Molibden eksikliğini gidermek genellikle basit ve çok düşük dozlarla etkili sonuç veren bir süreçtir.

1. Toprak pH'ının Düzenlenmesi (Kalıcı Çözüm):

   • Molibden alınımını artırmanın en etkili yolu, toprağa kireçleme (kalsiyum karbonat) yaparak pH'ı yükseltmektir. pH'ın yükselmesi, Molibdenin çözünürlüğünü ve bitki tarafından alınımını anında artırır.

2. Tohum Uygulaması:

   • Baklagiller gibi Molibden'e çok duyarlı bitkilerde, tohumları sodyum veya amonyum molibdat çözeltisi ile kaplamak, ilk gelişim aşamasında noksanlığı önler.

3. Yapraktan Uygulama (Hızlı Müdahale):

   • Belirtiler görüldüğünde, çok düşük konsantrasyonlarda (amonyum veya sodyum molibdat) yapraktan püskürtme yapmak hızlı ve etkili bir çözümdür. Molibden, çok az miktarda gerektiği için aşırı dozdan kesinlikle kaçınılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Molibden eksikliği, bitkilerde Mo noksanlığı, kuyruk kamçısı (whiptail), asidik toprak, azot metabolizması, nitrat redüktaz.