Yerfıstığı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

🥜 Yerfıstığı Yetiştiriciliği: Verimli ve Karlı Tarım Rehberi

Yerfıstığı (Arachis hypogaea), hem yağlık hem de çerezlik olarak kullanılan, yüksek protein ve yağ içeriğine sahip, ekonomik değeri çok yüksek bir baklagil türüdür. Yerfıstığı yetiştiriciliğinde en önemli sırlar, fıstık kozalarının toprak altında rahatça gelişmesini sağlayacak gevşek toprak yapısı ve kritik dönemlerdeki sulama yönetimidir.

İşte Yerfıstığı tarımında yüksek verim ve kaliteli ürün elde etmeniz için gereken adımlar:

1. İklim ve Toprak İstekleri (Kritik Öneme Sahip)

Yerfıstığı, uzun ve sıcak bir büyüme mevsimi isteyen, dona karşı hassas bir bitkidir.

• Sıcaklık ve İklim: Yerfıstığı bir sıcak iklim bitkisidir. Tohum çimlenmesi için toprak sıcaklığının en az $18^{\circ}C$ olması gerekir. Büyüme ve meyve (koza) oluşumu döneminde bol güneş ışığı ve yüksek sıcaklık ister.

• Toprak İhtiyacı: Başarının anahtarı buradadır: Derin, gevşek, kumlu-tınlı (hafif) ve iyi drene edilmiş topraklar idealdir. Ağır ve killi topraklar, çiçeğin toprağa inen iğnesinin (peg) koza oluşturmasını engeller ve yumru şeklini bozar.

• Münavebe: Toprağa azot bağladığı için mükemmel bir münavebe bitkisidir. Tahıllarla yapılan ekim nöbeti verimi artırır.

2. Toprak Hazırlığı ve Ekim İşlemleri

• Toprak Hazırlığı: Toprak sonbaharda derin sürülmeli. İlkbaharda ise özellikle fıstık kozalarının gelişeceği katman (0-15 cm) çok gevşek ve keseksiz hale getirilmelidir.

• Aşılama (İnokülasyon): Diğer baklagillerde olduğu gibi, ilk kez ekim yapılıyorsa veya arazide yeterli bakteri yoksa, tohumlar ekimden önce aşılanmalıdır.

• Ekim Zamanı: Don tehlikesinin tamamen geçtiği ve toprak sıcaklığının yeterli düzeye ulaştığı Nisan sonu – Mayıs başı en uygun zamandır.

3. Sulama ve Gübreleme (Kalsiyum Kritiktir)

Yerfıstığı, yüksek verim için hem bol suya hem de özel besin elementlerine ihtiyaç duyar.

• Sulama: Yerfıstığı, suya çok ihtiyaç duyar. En kritik sulama dönemleri çiçeklenme ve koza dolumu aşamasıdır. Bu dönemde yaşanacak su stresi, koza sayısını ve danelerin dolgunluğunu ciddi şekilde düşürür.

• Kalsiyum (Ca): Kozaların toprağın altında gelişmesi için Kalsiyum (Kireç) hayati önem taşır. Kalsiyum eksikliği, koza boşluğuna (pop) veya yetersiz dane dolumuna neden olur. Bu genellikle çiçeklenme başlangıcında toprak yüzeyine Jips (Kalsiyum Sülfat) uygulaması ile karşılanır.

• Azot (N): Kendi azotunu bağladığı için azot ihtiyacı düşüktür. İlk gelişimi desteklemek için az miktarda azot verilebilir.

• Fosfor (P) ve Potasyum (K): Taban gübresi olarak ekimle birlikte verilmelidir.

4. Bakım ve Hassas Hasat Süreci

• Yabancı Ot Mücadelesi: Bitkilerin yayılması (kollanması) engelleneceği için yabancı ot kontrolü erken dönemde çok önemlidir.

• Boğaz Doldurma: Yerfıstığında, patatesin aksine boğaz doldurma (kayma) yapılmaz. Toprak altındaki iğnelerin koza oluşturabilmesi için toprak gevşek tutulmalı, gerekirse yüzeysel çapalama ile gevşetme yapılmalıdır.

• Hasat Zamanı: Yerfıstığı tek bir seferde olgunlaşmaz. Hasat, danelerin en yüksek olgunluğa ulaştığı (nemin yaklaşık %35 civarında olduğu) zamanda yapılır. Fazla gecikme, iğnelerin zayıflamasına ve kozaların toprakta kalmasına neden olur.

• Hasat Yöntemi: Bitkiler özel sökme makineleri ile topraktan çıkarılır, tarlada ters çevrilerek kurumaya bırakılır, ardından harman makineleri ile danelenir.