Kompoze Gübreler Nelerdir? Dengeli Beslenmenin Anahtarı

Kompoze Gübreler Nelerdir? Dengeli Beslenmenin Anahtarı 🧪🌱

Kompoze Gübreler (Karışık Gübreler), bitkilerin ihtiyaç duyduğu birden fazla temel besin elementini (Azot (N), Fosfor (P) ve Potasyum (K)) tek bir granül veya bileşikte birleştiren gübrelerdir.

Bu gübreler, bitkinin farklı gelişim aşamalarındaki dengeli besin ihtiyacını karşılamak ve ayrı ayrı gübreleme işlemlerini azaltarak işçilikten tasarruf etmek amacıyla yaygın olarak kullanılır.

Kompoze Gübrelerin Temel Özellikleri

1. İçerik ve Formülasyon

Kompoze gübrelerin içeriği, genellikle gübre ambalajlarında büyük harflerle belirtilen NPK oranlarıyla ifade edilir. Bu oran, gübrenin sırasıyla ağırlıkça yüzde kaç Azot ($N$), Fosfor (P_2O_5) ve Potasyum (K_2O) içerdiğini gösterir.

Örnek NPK Oranları ve Anlamları:

• 20-20-0: %20 Azot, %20 Fosfor (P), %0 Potasyum (K). Bu gübre, Potasyum ihtiyacı olmayan veya Potasyumca zengin topraklarda kullanılır.

• 15-15-15: %15 Azot, %15 Fosfor, %15 Potasyum. Eşit ve dengeli besin ihtiyacı olan genel amaçlı bir gübredir.

• 13-5-24: %13 Azot, %5 Fosfor, %24 Potasyum. Potasyum ihtiyacının yüksek olduğu meyve, sebze veya narenciye gibi ürünlerde, kaliteyi ve iriliği artırmak için kullanılır.

2. Üretim Şekillerine Göre Çeşitleri

Kompoze gübreler, üretim şekillerine göre iki ana gruba ayrılır:

3. En Yaygın Kullanılan Kompoze Gübreler

A. DAP Gübresi (18-46-0)

• İçerik: %18 Azot ve %46 Fosfor ($P_2O_5$).

• Kullanım: Piyasada en çok kullanılan kompoze gübredir. Özellikle tohum ekimi/dikimi sırasında (taban gübresi olarak) kullanılır. Yüksek Fosfor içeriği, bitkinin erken dönemde güçlü kök sistemi geliştirmesini destekler. Potasyum içermez.

B. TSP (Triple Süper Fosfat)

• İçerik: %46 Fosfor ($P_2O_5$).

• Kullanım: Yüksek Fosfor ihtiyacı olan topraklarda ve Potasyum içermeyen saf Fosfor takviyesi için kullanılır. Azot içermediği için genellikle başka bir azotlu gübre ile desteklenmelidir.

C. 20-20-0, 15-15-15, vb.

• Kullanım: Çeşitli bitkilerde genel amaçlı taban gübrelemesi ve dengeli besin takviyesi için kullanılırlar.

4. Kullanımda Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Toprak Analizi: Kompoze gübreler, standart bir besin dengesi sunduğu için, toprağın mevcut besin seviyelerini gösteren toprak analizi sonuçlarına göre seçilmelidir. Toprağın ihtiyacı olmayan bir elementi gereksiz yere uygulamak hem maliyet hem de çevresel risk yaratır.

2. Kök Yanığı Riski: Fosfor ve Potasyum gübreleri yüksek tuzluluk içerir. Bu nedenle tohum veya fidanlara çok yakın ve yüksek dozlarda uygulama yapmak, köklerin yanmasına neden olabilir. Gübre, banda veya kök bölgesinden biraz uzağa uygulanmalıdır.

3. Zamanlama: Kompoze gübreler genellikle taban gübresi olarak ekim/dikim öncesinde veya sırasında toprağa karıştırılarak verilir. Büyümenin ilerleyen aşamalarında ise, bitkinin hızlı Azot ihtiyacı için tekli Azot gübreleri (üre veya nitrat) kullanılabilir.