Topraksız Tarımda Organik Substratlar Nelerdir?

Topraksız tarımda kullanılan organik substratlar, doğal kaynaklardan elde edilen ve bitkilere fiziksel destek sağlayan, ancak mineral besleme açısından büyük ölçüde etkisiz (inert) kabul edilen ortamlardır. Kimyasal olarak inert olmaları, besin çözeltisinin kontrolünü kolaylaştırır.

🌿 Başlıca Organik Substrat Çeşitleri

Organik substratlar, genellikle yüksek su tutma kapasiteleri ve bitki köklerine sağladıkları iyi havalanma ile öne çıkarlar.

1. Cocopeat (Hindistan Cevizi Torfu)

• Köken: Hindistan cevizi kabuklarının dış kısmından elde edilen, lifli bir yan üründür.

• Özellikler: Mükemmel su tutma kapasitesine sahiptir, ancak köklerin havasız kalmasını önleyecek kadar iyi drenaj da sağlar. Doğal olarak bir miktar tamponlama özelliğine sahiptir. Kullanımdan önce yüksek tuz (sodyum ve potasyum) içeriğinden arındırmak için yıkanması veya özel solüsyonlarla işlemden geçirilmesi gerekir.

• Kullanım: Tek başına veya perlit gibi inorganik substratlarla karıştırılarak kullanılır.

2. Torf Yosunu (Sphagnum Peat Moss)

• Köken: Bataklık alanlarda biriken, kısmen çürümüş yosun ve bitki artıklarından oluşur.

• Özellikler: Çok yüksek su tutma kapasitesi ve hafif bir yapısı vardır. Doğal olarak asidik bir pH'a sahiptir (genellikle pH 3.5-4.5), bu nedenle topraksız tarım için uygun pH aralığına (5.5-6.5) getirilmek üzere kireçle veya diğer pH yükselticilerle işlenmesi gerekir.

• Kullanım: Fide yetiştiriciliğinde ve havalandırmayı artırmak için perlit gibi maddelerle karıştırılarak kullanılır.

3. Odun Lifi ve Ağaç Kabuğu

• Köken: Çeşitli ağaç türlerinden elde edilen ve kompostlanarak veya özel işlemlerle liflendirilerek hazırlanan yan ürünlerdir.

• Özellikler: Substratın havalanmasını ve drenajını artırmak için kullanılır. Kullanmadan önce lignin ve selülozun parçalanması (kompostlama) önemlidir, aksi takdirde çözeltideki azotun bağlanmasına (azot açlığına) neden olabilir.

• Kullanım: Cocopeat veya torf bazlı karışımlara hacim ve havalandırma eklemek için kullanılır.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

Organik substratlar, inorganiklere göre başlangıçta daha fazla hazırlık ve kontrol gerektirir:

• pH Ayarı: Torf gibi bazıları doğal olarak asidiktir ve kullanmadan önce pH'ın bitki beslemeye uygun hale getirilmesi gerekir.

• EC (Tuzluluk) Ayarı: Cocopeat gibi bazıları yüksek doğal tuza sahip olabilir ve bu tuzun yıkanarak atılması (leaching) zorunludur.

• Parçalanma: Organik oldukları için zamanla parçalanır ve hacim kaybederler. Bu, uzun dönemli yetiştiricilikte substratın yenilenmesini gerektirir.