Başlıca Topraksız Tarım Şekilleri Nelerdir?

💧 Başlıca Topraksız Tarım Şekilleri Nelerdir?

Topraksız tarım (Soilless Culture), bitkilerin besin çözeltisi ve bazen de inert (etkisiz) destekleyici maddeler kullanılarak yetiştirildiği farklı sistemlere ayrılır. Bu sistemler, kullanım kolaylığına, maliyetine ve yetiştirilen bitki türüne göre farklılık gösterir.

1. Su Kültürü Sistemleri (Substratsız)

Bu sistemlerde bitki kökleri doğrudan suya daldırılır ve katı bir destekleyici ortama ihtiyaç duyulmaz.

A. Besin Filmi Tekniği (NFT - Nutrient Film Technique)

• Prensip: Bitkiler, eğimli kanallar içine yerleştirilir. Kök sisteminin altından, besin çözeltisi sürekli olarak ince bir film tabakası halinde akar.

• Avantaj: Kökler sürekli oksijen ve besin alır. Çözelti geri dönüştürülür.

• Kullanım Alanı: Marul, ıspanak, roka gibi kısa ömürlü ve yeşil yapraklı sebzeler için idealdir.

B. Derin Su Kültürü (DWC - Deep Water Culture)

• Prensip: Bitkiler, köklerinin tamamen besin çözeltisine daldırıldığı bir tankın üzerindeki plakalara (genellikle strafor veya plastik) yerleştirilir.

• Avantaj: Kurulumu kolay ve maliyeti düşüktür.

• Gereklilik: Çözeltideki oksijen seviyesini yüksek tutmak için sisteme hava pompası (akvaryum pompası gibi) ile sürekli hava verilmesi zorunludur.

• Kullanım Alanı: Marul ve otlar gibi düşük oksijen ihtiyacı olan bitkiler.

C. Aeroponik

• Prensip: Kökler, kapalı bir alanda havada asılı kalır. Besin çözeltisi, yüksek basınçlı püskürtücüler (nozullar) aracılığıyla köklere sis veya ince sprey şeklinde aralıklı olarak uygulanır.

• Avantaj: En yüksek oksijen emilimi ve en hızlı büyümeyi sağlar. En az suyu kullanan yöntemdir.

• Kullanım Alanı: Marul, otlar ve özellikle fidancılık.

2. Substrat (Katı Ortam) Kültürü Sistemleri

Bu sistemlerde bitkilere, kökleri desteklemek için toprak dışı, inert (besleyici olmayan) katı bir ortam sağlanır. Besin çözeltisi bu ortama damla sulama ile verilir.

A. Damla Sulama Sistemi (En Yaygın Yöntem)

• Prensip: Bitkiler, kaya yünü, kokopit (hindistan cevizi lifi), perlit, kum veya vermikülit gibi katı ortamlarla dolu torbalara veya saksılara dikilir. Besin çözeltisi, hassas bir şekilde ayarlanmış damlatıcılar aracılığıyla düzenli aralıklarla verilir.

• Avantaj: Besin atığının önüne geçilir ve kontrol kolaydır. Geri dönüşümlü (drainaj suyu tekrar kullanılır) veya açık sistem (drainaj suyu atılır) olarak kurulabilir.

• Kullanım Alanı: Ticari seracılıkta en yaygın kullanılan yöntemdir. Özellikle domates, biber, salatalık, patlıcan ve çilek gibi büyük meyveli sebzeler için idealdir.

B. Gelgit Sistemi (Ebb and Flow)

• Prensip: Bitkiler, inert ortamlarla dolu kaplara yerleştirilir. Besin çözeltisi, belirli aralıklarla kabı tamamen doldurur (gelgit) ve bir süre sonra boşaltılır (git).

• Avantaj: Köklerin besini emmesi ve oksijen alması için periyodik bir döngü sağlar.

3. Diğer Sistemler

Akuaponik

• Prensip: Bitki yetiştiriciliğinin (hidroponik) balık yetiştiriciliği (akuakültür) ile birleştirildiği simbiyotik bir sistemdir.

• İşleyiş: Balık atıkları, suda yaşayan bakteriler tarafından bitki besin maddelerine dönüştürülür. Bitkiler bu besinleri sudan alırken, suyu doğal olarak filtrelemiş olur. Temizlenen su, balık tankına geri döner.

• Avantaj: Hem balık hem de bitkisel ürün elde edilirken, atık ve gübre ihtiyacı minimuma iner.

Biyoponik

• Prensip: Hidroponik sistemlerde mineral gübreler yerine, bitkilere gerekli besinleri sağlayan organik gübreler (örneğin kompost çayı) veya mikrobiyal çözeltiler kullanılır.

• Avantaj: Organik tarım ilkelerine uygun topraksız üretim yapılmasına olanak tanır.

Seçilecek topraksız tarım şekli, genellikle üretimi yapılacak bitki türüne, yatırım maliyetine ve teknolojik kontrol düzeyine bağlıdır.