Zeytinde Çinko Eksikliği Nedir, Nasıl Anlaşılır?

Zeytin yetiştiriciliğinde mikro besin eksiklikleri, ağacın sürgün gelişimi, yaprak sağlığı ve meyve verimi açısından büyük önem taşır. Çinko (Zn) eksikliği, özellikle yapraklarda küçülme, sürgünlerde kısa gelişim ve meyve veriminde düşüş ile kendini gösterir. Çinko, bitkilerde enzim aktivitesi, hormon üretimi ve protein sentezi için kritik bir mikro elementtir.

1. Çinko Eksikliğinin Nedenleri

Zeytinde çinko eksikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:

1. Toprakta çinko yetersizliği: Kumlu, taşlı ve organik maddece fakir topraklarda Zn eksikliği sık görülür.

2. Toprak pH’sının yüksek olması: Alkali topraklarda çinko alımı zorlaşır.

3. Aşırı fosfor uygulaması: Fosfor fazla olduğunda çinko alımı baskılanabilir.

4. Toprakta kireç fazlalığı: Kireçli topraklar çinko alımını azaltabilir.

2. Zeytinde Çinko Eksikliği Belirtileri

Çinko eksikliği genellikle yapraklar ve sürgünler üzerinde kendini gösterir:

Yapraklarda

• Yeni yapraklar küçük, dar ve rozetleşmiş şekilde gelişir.

• Yapraklar açık yeşil renkte olur.

• Yaprak sapları kısa kalır.

Sürgünlerde

• Sürgünler kısa ve cılız büyür.

• Yeni sürgünler zayıf ve yavaş gelişir.

Meyve ve Çiçeklenmede

• Çiçekler küçük ve şekilsizdir.

• Meyve iriliği azalır ve verim düşer.

Genel Bitki Görünümü

• Ağaç cılız ve güçsüz görünür.

• Verim düşer, meyve kalitesi olumsuz etkilenir.

🔹 Not: Çinko eksikliği genellikle yeni yapraklarda ve sürgünlerde başlar; eski yapraklar genellikle etkilenmez.

3. Çinko Eksikliğinin Tespiti

1. Görsel Gözlem: Yapraklarda küçülme, rozetleşme ve sararma ile anlaşılabilir.

2. Toprak ve yaprak analizi: Topraktaki çinko seviyesi ve yaprak dokusundaki Zn oranı ölçülerek kesin teşhis yapılabilir.

4. Çinko Eksikliği Çözüm Yöntemleri

Gübreleme

• Eksiklik varsa çinko sülfat (ZnSO₄) veya çinko şelat kullanılabilir.

• Foliar (yaprak) uygulaması hızlı etki sağlar.

• Toprak gübrelemesi, ağacın yaşına ve toprak analizine göre ayarlanmalıdır.

Toprak Düzenleme

• Toprak pH’sını 6-7 aralığında tutmak çinko alımını kolaylaştırır.

• Organik madde miktarını artırmak faydalıdır.

Dengeli Besleme

• Fosfor ve kireç uygulamalarına dikkat edilmeli; aşırı uygulama çinko alımını engelleyebilir.

5. Önleyici Tedbirler

• Düzenli toprak ve yaprak analizi yaptırmak.

• Çinko eksikliği görülen alanlarda foliar veya toprak gübrelemesi yapmak.

• Toprak pH’sını ve organik maddeyi kontrol altında tutmak.

Sonuç

Zeytinde çinko eksikliği, özellikle yeni yapraklarda küçülme, rozetleşme ve sürgünlerin kısa kalması ile kendini gösterir. Erken teşhis ve doğru gübreleme ile hızla giderilebilir. Çinko seviyesi optimumda tutulduğunda bitkinin sağlığı, sürgün gelişimi ve meyve verimi artar.