Ceviz Ağaçlarında Bor Eksikliği Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Ceviz ağaçlarında bor (B) eksikliği, özellikle döllenme, meyve tutumu ve sürgün gelişimi üzerinde ciddi etkilere sahip bir mikro besin eksikliğidir.
Bor, ceviz için hayati öneme sahiptir çünkü çiçeklenme, polen canlılığı, meyve oluşumu ve hücre duvarı gelişimi gibi kritik süreçlerde görev alır. Aşağıda bor eksikliğini nasıl anlaşılacağını, neden oluştuğunu ve nasıl giderileceğini detaylı ve pratik bir biçimde bulabilirsin 👇
🌰 Cevizde Bor (B) Eksikliği Nedir?
Bor, bitkide hücre bölünmesi, çiçeklenme, döllenme ve karbonhidrat taşınması süreçlerinde görev yapan bir mikro besin elementidir.
Toprakta bor genellikle az bulunur ve kumlu, alkali (yüksek pH’lı) veya yağışla yıkanan topraklarda hızla kaybolur. Bu yüzden ceviz ağaçlarında bor eksikliği sık görülür ve çoğunlukla yeni sürgünler, çiçekler ve genç meyveler etkilenir.
🌿 Boronun Bitkideki Görevleri
| Görev | Açıklama |
|---|---|
| 🌸 Çiçeklenme ve döllenme | Polen tüpü gelişimini sağlar; meyve tutumunda etkilidir. |
| 🧬 Hücre bölünmesi ve büyüme | Genç doku gelişiminde (sürgün, kök ucu, meyve) rol oynar. |
| 🍯 Şeker taşınması | Karbonhidratların bitki içinde taşınmasını düzenler. |
| 🌿 Hücre duvarı dayanıklılığı | Doku sertliği ve esnekliğini sağlar. |
⚠️ Cevizde Bor Eksikliğinin Belirtileri (Nasıl Anlaşılır?)
🌱 1. Sürgün ve Dal Belirtileri
-
Genç sürgünlerde uç tomurcuk ölümü (dieback) görülür.
-
Sürgünler çatallı (cadı süpürgesi gibi) büyür.
-
Sürgün uçları kıvrılır veya kurur.
🍃 2. Yaprak Belirtileri
-
Yapraklar küçük, kalın ve kırılgan hale gelir.
-
Genç yapraklarda şekil bozuklukları (bükülme, buruşma) olur.
-
Yaprak damarları arasında kahverengi lekeler oluşabilir.
🌸 3. Çiçek ve Meyve Belirtileri
-
Çiçeklenme zayıflar, polen canlılığı azalır.
-
Döllenme yetersiz olur → meyve tutumu düşer.
-
Meyveler şekilsiz, içi boş, kararmış veya çatlak olabilir.
-
Ağaçta'boş ceviz' oranı artar.
🌍 Bor Eksikliğinin Görülme Nedenleri
| Neden | Açıklama |
|---|---|
| 🪨 Kumlu ve geçirgen topraklar | Bor yağışla kolayca yıkanır. |
| 🌡️ Kurak dönemler | Bor alımı kök üzerinden azalır. |
| 🧂 Yüksek pH (>7.5) | Bor çözünürlüğü azalır. |
| 💧 Aşırı sulama / kötü drenaj | Topraktan bor kaybı artar. |
| ⚗️ Aşırı kireç ve kalsiyum | Bor alımını engeller. |
🧪 Teşhis (Analiz Değerleri)
| Analiz Türü | Kritik Değer | Durum |
|---|---|---|
| Yaprak Analizi | <%25 ppm B | Eksiklik başlar |
| Toprak Analizi | <0.5 mg/kg B | Alınabilir bor az |
💧 Bor Eksikliğini Gidermek İçin Çözümler
1. Toprak Uygulamaları
-
Boraks (%11 B) veya Solubor (%20 B) kullanılabilir.
-
Uygulama dozu:
-
Hafif eksiklikte 300–500 g/da,
-
Şiddetli eksiklikte 1 kg/da (analize göre).
-
-
Ekim öncesi veya ilkbaharda toprağa karıştırılmalıdır.
2. Yaprak Uygulamaları
-
%0.1–0.2 oranında boraks veya Solubor çözeltisi püskürtülür.
-
Özellikle çiçeklenmeden önce ve meyve tutumundan hemen sonra uygulanmalıdır.
3. Dengeli Sulama ve pH Düzenleme
-
Bor yıkanabilir bir elementtir; sık ama az sulama tercih edilmelidir.
-
Toprak pH’sı 6.5–7.0 aralığında tutulmalıdır.
📊 Ceviz Ağaçlarında Bor Eksikliği Tablosu
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| 🧬 Besin Öğesi | Bor (B) |
| 🌱 Bitkideki Görevi | Döllenme, hücre bölünmesi, şeker taşınması, hücre duvarı gelişimi |
| ⚠️ Etkilenen Kısımlar | Genç yapraklar, sürgün uçları, çiçekler ve meyveler |
| 🍃 Belirtiler | • Genç yapraklarda şekil bozukluğu ve buruşma • Uç tomurcuk ölümü, sürgünlerde çatallanma (cadı süpürgesi görünümü) • Yaprak damar aralarında kahverengi lekeler • Meyvelerde boşluk, şekil bozukluğu, iç kararması |
| 🌸 Meyve Üzerindeki Etkisi | Döllenme azalır, boş veya şekilsiz ceviz oranı artar |
| 🌍 Nedenleri | • Kumlu ve geçirgen topraklar • Yüksek pH (>7.5) • Kurak dönemler • Aşırı sulama veya kireç fazlalığı |
| 🧪 Analiz Değerleri | • Yaprakta <%25 ppm B → eksiklik • Toprakta <0.5 mg/kg B → eksiklik riski |
| 💧 Toprak Uygulaması | • Boraks (%11 B) veya Solubor (%20 B) • 300–1000 g/da (toprağa karıştırılarak) |
| 🌿 Yaprak Uygulaması | • %0.1–0.2 Bor çözeltisi • Çiçeklenme öncesi ve meyve tutum sonrası püskürtme |
| ⚖️ Dikkat Edilecekler | • Fazla bor toksiktir, doz aşımından kaçınılmalı • Toprak pH’sı 6.5–7.0 aralığında tutulmalı |
| 🌳 Sonuç | Sağlıklı sürgün gelişimi, güçlü çiçeklenme ve dolgun ceviz meyveleri elde edilir |