Yonca Hortumlu Böceği Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

YONCA HORTUMLU BÖCEĞİ

(Hypera variabilis)  (Hypenıpostica (Gyllenhal, 1813)

Zararlı Tanımı

Erginler 5 - 6 mm uzunlukta olup kahverenginden griye kadar değişen renklerdedir. Baş küçük, petek gözlerden başlayarak uzamış ve hortum şeklini almıştır. Antenler dirsekli ve ucu topuzludur. Kanatlar bitişik dururken, bitişme hattında arkaya doğru daralan koyu renkli bir bant görünümü vardır. İlk bırakıldığında saydam, limon sarısı, açık sarı renkte olan yumurtalar ovaldir. 0.4 - 0.6 mm boyundadır. Açılıma yakın renk koyulaşır.

Larvalar yeşil renkli ve baş siyahtır. Larva bacaksız olup sırtında uzunlamasına beyaz bir çizgi bulunur. Olgun larva 7-10 mm uzunluktadır. Toprak yüzeyindeki bitki artıkları, bitki dal ve yaprakları, yabancı otlar üzerinde ördüğü kokonlar içindeki pupa serbest pupa tipinde olup, ortalama 5.0 mm boyundadır.

Yonca hortumlu böceği kışı, ergin halde, yonca tarlalarında veya kenarlarında bitki artıkları bitki kökleri civarında, toprak yarık ve çatlaklarında geçirir. İklime bağlı olarak mart ayının ikinci yarısından itibaren erginler tarlada »örülmeye başlar. Yumurtalarını bitki fonolojisi ile ilgili olarak başlangıçta kuru saplar içinde, yeşil gövdelere, yaprak sapının bitki gövdesi ile birleştiği yerlere, yaprak saplarına ve sürgün uçlarına açtıkları delikten içeriye 1-29 adet olarak bırakırlar. Bir dişi ortalama 1100 yumurta bırakır. Yumurtalar 2 - 3 haftada açılır.

Larvalar 2 - 3 gün sap içinde beslendikten sonra yaprak ve tepe tomurcuklarına dağılırlar. İlk 2 larva dönemini tomurcuk içlerinde beslenerek geçirirler, üçüncü ve dördüncü larva dönemlerinde bitki üzerinde açıkta beslenirler. Tarlada kokon içindeki ilk pupaların görülmesi mayıs ayı ortalarına rastlar. Yeni erginler yaz sıcaklıkları başına kadar beslenir. Daha sonra yazlamaya çekilirler. Sonbaharda tekrar hareketlenerek tarlalarda görülürler. Havaların soğumaya başlaması ile kışlamak üzere toprağa girerler. Yılda bir döl verirler.

Yaşayış

Ergin zararı, larva zararına göre daha az olup, erginler genellikle yaprağın orta damarı hariç yan damarları, yaprak ayasını ve sürgün uçlarını yerler. Larva zararı önemlidir. İlk iki dönem larvalar sürgün uçları ve yaprak koltukları arasında beslenirler. Tomurcuk ve sürgün ucu yediklerinden bitki gelişmesi yavaşlar. Son iki dönem larva yaprakları dıştan kemirerek yer, sadece orta damar veya yan damarlar kalır. Larva zararı daima bitkilerin üst kısımlarından başlar, aşağıya doğru devam eder. Asıl zarar birinci biçime kadar olan zamandadır. Larva yoğunluğu fazla ise zarar gören yaprakların kuruması sonucu tarla boz, gümüşi bir görünüm kazanır. Sulama imkanı kısıtlı ve az biçimde yapılan yerlerde ekonomik önemi büyüktür. Türkiye'de bütün bölgelerde zararlı olmaktadır.

Kültürel Önlemler

• Kuvvetli ve sık yonca yetiştirmek
• Böyle tarlalarda güneş ışıkları toprağa ulaşmadığından larva gelişimi yavaşlamaktadır.

Biçimden önce sulama

Sulama, tarla sıcaklığını bir kaç gün azaltmaktadır. Bu nedenle l hafta önce sulama ve biçimden 7-10 gün sonrasına kadar su vermemek ile toprak yüzeyine dökülen larvaların direkt, güneş ışığının etkisinde kalmaları ve büyük oranda ölmeleri sağlanmış olur.

Erken biçim

Yonca hortumlu böceği birinci biçime kadar olan mahsule zarar verir. Bu nedenle biçimi 10-15 gün evvel yapmak etken bir yoldur.

Hasat

Biçimi yapılan yoncaların tarladan hemen kaldırılarak bir başka yerde kurutulmaya bırakılmasının faydası büyüktür. Böylece kuruyan yoncaları terk eden larvalar beslenecek konukçu bulamazlar.

Kimyasal Mücadele

Yeterli yoğunluğun olduğu alanla da tüm yoncalığın mütecanis bir şekilde ilaçlanmasına dikkat edilmelidir.

İlaçlama Zamanı

İklim şartlarına bağlı olarak ilk biçimden 10 - 20 gün önce m^'de 25 larva veya ergin bulunduğunda mücadeleye başlamak lazımdır. Bölgeden bölgeye ve yıldan yıla değişmekle birlikte nisan başından 15 mayıs'a kadar olan devrede kimyasal mücadele yapılmalıdır. Bu esnada bitki 15-30 cm boyundadır.

YONCA HORTUMLU BÖCEĞİNE KARŞI KULLANILACAK İLAÇLAR