Badem Dal Kanseri Belirtileri, Nedenleri Ve Mücadele Yöntemleri

Badem Dal Kanseri (Cytospora / Phomopsis / Fusicoccum kanseri), badem ağaçlarında dalların kurumasına, kabuk çatlamasına ve zamklanma oluşumuna yol açan ciddi bir fungal (mantar kaynaklı) hastalıktır. Özellikle kuraklık stresi, don, budama yaraları veya besin dengesizlikleri ağacı zayıflattığında hastalık hızla ilerler.

Aşağıda belirtileri, nedenleri ve mücadele yöntemleri ayrıntılı şekilde açıklanmıştır 👇

🌿 1. Badem Dal Kanseri Belirtileri

🌱 Sürgün ve Dallarda:

• En belirgin belirti, kabukta çökük, oval veya düzensiz yaralar (kanser lezyonları) oluşmasıdır.

• Zamklanma (reçine akıntısı) görülür; bu, ağacın savunma tepkisidir.

• Zamanla bu bölgelerde kabuk çatlar ve soyulur.

• Kambiyum tabakası (odun altı) kahverengileşir veya siyaha döner.

• İlerleyen dönemde dalın o kısmı kurur.

• Eğer ana gövde etkilenirse, ağaç tamamen kuruyabilir.

🍃 Yapraklarda:

• Enfekte dallardaki yapraklar erken sararır, solar ve dökülür.

• Yeni sürgünler zayıf ve kısa kalır.

🌸 Çiçek ve Meyvelerde:

• Genellikle doğrudan etkilemez, fakat hasta dallardaki çiçek ve meyveler dökülür veya gelişmez.

🔬 2. Badem Dal Kanserinin Nedenleri

🧫 Etmenler:

Hastalığa birden fazla mantar türü neden olabilir:

• Cytospora spp. (Cytospora kanseri)

• Phomopsis amygdali

• Fusicoccum amygdali (Botryosphaeria canker)

Bu patojenler odun dokusuna yaralardan girer ve hücreleri öldürerek kanser dokusu oluşturur.

🌦️ Gelişmeyi Teşvik Eden Faktörler:

• Budama yaraları, dolu zararı, don çatlakları

• Zayıf ağaçlar, besin noksanlıkları, kuraklık stresi

• Yüksek nem ve yağışlı hava koşulları

• Hatalı budama zamanlaması (özellikle yağışlı dönemlerde)

🛠️ 3. Mücadele Yöntemleri

🌾 A. Kültürel Önlemler

1. Hastalıklı dallar 15–20 cm sağlam dokunun altından kesilip yakılmalıdır.

2. Budama işlemi kuru ve güneşli havalarda yapılmalı, budama aletleri her ağaçtan sonra %10 çamaşır suyu veya alkolle dezenfekte edilmelidir.

3. Ağaçların stres altında kalması engellenmelidir:

   • Düzenli sulama,

   • Dengeli gübreleme (özellikle azot fazlalığından kaçınılmalı).

4. Kış ve ilkbahar sonu donlarından korunma sağlanmalıdır.

5. Kabuk çatlakları veya yaralanmalar aşı macunu veya bordolu macunla kapatılmalıdır.

6. Hastalık kaynaklı artıklar (dallar, kabuk parçaları) bahçede bırakılmamalıdır.

💧 B. Kimyasal Mücadele

• Koruyucu amaçla uygulanır; hastalıklı dokuyu tedavi etmez.

• Budama sonrası kesim yerlerine bakırlı preparatlar (Bakır hidroksit, Bakır oksiklorür) sürülmelidir.

• İlkbaharda tomurcuklar uyanmadan önce ve yaprak dökümünden sonra:

  • %1–2 bordo bulamacı veya eşdeğer bakırlı ilaçlar uygulanır.

• Çiçeklenme sonu ve yaz başında hava koşulları nemli ise tekrarlanabilir.

🧬 C. Biyolojik Mücadele

• Trichoderma harzianum içeren biyolojik preparatlar, budama yaralarına uygulanarak patojen mantarların gelişimini engelleyebilir.

• Bacillus subtilis veya Streptomyces temelli ürünler de kabuk yüzeyinde koruyucu etki gösterebilir.

⚖️ 4. Entegre Mücadele Planı (Özet)

🧩 Kısa Özet