Fidelerinizde Siyah Kök Çürüklüğü Varsa Bunlara Dikkat Edin!

Kök çürüklüğü, özellikle fide aşamasında bitki yetiştiriciliğinde karşılaşılan ciddi ve ölümcül hastalıklardan biridir. Siyah kök çürüklüğü, genellikle Thielaviopsis basicola (bazı kaynaklarda Berkleasmium basicola) mantarından kaynaklanır ve birçok tarla bitkisi, sebze ve süs bitkisini etkileyebilir.

İşte'Fidelerinizde Siyah Kök Çürüklüğü Varsa Bunlara Dikkat Edin!' başlığı altında dikkat etmeniz gerekenler:

⚫ Fidelerinizde Siyah Kök Çürüklüğü Varsa Bunlara Dikkat Edin!

Siyah kök çürüklüğü, bitkinin kök sistemini hedef alan, köklerin siyahlaşmasına ve nihayetinde bitkinin besin ve su alamayarak ölmesine neden olan yıkıcı bir mantar hastalığıdır.

Eğer fidelerinizde bu hastalığın belirtilerini görüyorsanız, yayılmayı durdurmak ve sağlıklı fideleri korumak için aşağıdaki adımlara ve risk faktörlerine odaklanmanız gerekmektedir.

1. Belirtileri Doğru Tanıma

Siyah kök çürüklüğü, genellikle kök yanıklığı (damping-off) ile karıştırılmaz, çünkü fide çökmeyebilir ancak gelişim durur.

• Büyüme Duraksaması: Fideler cılız kalır, beklenilen büyümeyi yapamaz (Bodurluk).

• Kloroz (Sararma): Hastalıklı kökler besin ve su alamadığı için yapraklar sararır (özellikle alt yapraklar).

• Kök İncelemesi: En belirgin işaret, bitki kökünün toprak altı kısmının incelenmesidir. Kökler ve kökçükler üzerinde siyah, kahverengi veya koyu gri lezyonlar görülür. Hastalık ilerledikçe, ana kökün uç kısmı tamamen siyahlaşır ve çürür.

• Gövde Çevresi: Bazen enfeksiyon, gövdenin toprakla birleştiği bölgede koyu halkalar şeklinde de görülebilir.

2. Acil Müdahale ve Risk Faktörleri

Siyah kök çürüklüğü, topraktaki patojenin yüksek nem ve uygun olmayan sıcaklıkta aktif hale gelmesiyle yayılır.

A. Toprak Sıcaklığına Dikkat Edin (En Kritik Faktör)

• Optimum Gelişim: Bu patojen, genellikle serin ve ıslak toprakları sever. Patojenin aktif olduğu ideal sıcaklık aralığı genellikle 13-18c arasındadır.

• Hemen Yapın: Fide yetiştirme ortamınızın sıcaklığını, bitkinizin türüne uygun yüksek seviyeye (genellikle 21c ve üzeri) çıkararak patojenin gelişimini baskılayabilirsiniz.

B. Sulamayı Kontrol Altına Alın

• Aşırı Sulama: Hastalığın ana nedeni genellikle aşırı sulamadır. Uzun süre nemli kalan topraklar, patojenin çoğalması için ideal ortam yaratır.

• Hemen Yapın: Sulama sıklığını azaltın. Sadece toprağın üst yüzeyi kuruduğunda sulama yapın ve bitki saksısında veya viyollerde asla su birikintisine izin vermeyin.

C. pH Değerine Odaklanın

• Hastalık ve pH: Thielaviopsis basicola genellikle yüksek (alkali) pH değerlerinde daha aktif ve zararlıdır (pH 6.5 ve üzeri).

• Kontrol: Mümkünse toprak pH'ını ölçün. pH çok yüksekse, hastalığın gelişimini yavaşlatmak için hafifçe asidik bir gübre veya sulama çözeltisi kullanmayı düşünebilirsiniz (Uzman tavsiyesi alınarak yapılmalıdır).

D. Hastalıklı Fideleri Uzaklaştırın

• İzolasyon: Siyah kök çürüklüğüne yakalanmış fideleri diğer sağlıklı fidelerden ve yetiştirme ortamından derhal uzaklaştırın. Patojen, sporları yoluyla kolayca yayılabilir.

• Atma Yöntemi: Çürümüş kökleri ve toprağı doğrudan bahçeye atmayın; kapalı bir çöp kutusuna atarak yayılımı önleyin.

3. Koruyucu ve Önleyici Tedbirler

Kök çürüklüğü toprağa yerleştiğinde kurtulması zor olduğundan, önleme tedaviden daha önemlidir.

• Steril Tohum Harcı: Daima steril, pastörize edilmiş fide veya tohum harcı kullanın. Eski toprak veya bahçe toprağı kullanmaktan kaçının.

• Dezenfeksiyon: Tohum ekiminde kullanılan tüm kapları, tepsileri ve aletleri her kullanımdan önce seyreltilmiş çamaşır suyu veya hidrojen peroksit çözeltisi ile dezenfekte edin.

• Havalandırma: Hava sirkülasyonunu artırarak hem ortamdaki nemi düşürün hem de toprağın yüzeyinin daha hızlı kurumasını sağlayın.

• Biyolojik Mücadele: Tohum ekiminden önce harca veya sulama suyuna Trichoderma harzianum veya Bacillus subtilis içeren biyolojik fungisitleri eklemek, patojenin kök çevresinde kolonileşmesini engelleyebilir.