Sebze Ve Meyvelerde Sulama Zamanının Tespiti Nasıl Olmalıdır
Sebze ve meyvelerde doğru sulama zamanı, verim ve kaliteyi doğrudan etkileyen en kritik faktörlerden biridir. Ne kadar iyi gübreleme veya bakım yapılırsa yapılsın, yanlış sulama zamanı ürünün hem kalitesini hem de miktarını ciddi şekilde düşürür. Aşağıda sana bilimsel temele dayalı ama pratik olarak uygulanabilir şekilde anlatıyorum 👇
💧 1. Sulama Zamanının Önemi
Bitkilerin ihtiyacı olan su miktarı:
-
Toprak tipi,
-
İklim (sıcaklık, rüzgâr, nem),
-
Bitkinin gelişme dönemi
gibi faktörlere göre değişir.
Ama asıl önemli olan, bitki susamadan önce sulama yapmaktır — yani toprakta kullanılabilir su azalmadan.
🌱 2. Sulama Zamanı Belirlemede Kullanılan Yöntemler
🔹 A. Gözle (Bitki Belirtilerine Göre)
En kolay ama en az hassas yöntemdir.
Sulama zamanı geldiğini gösteren belirtiler:
-
Yapraklar gündüzün sıcak saatlerinde solmaya, pörsümeye başlar.
-
Yaprak rengi matlaşır veya gri-yeşile döner.
-
Toprak yüzeyi kurur, çatlaklar oluşur.
-
Meyveler küçülür, büyüme yavaşlar.
⚠️ Ancak bu belirtiler görüldüğünde bitki aslında stres altına girmiştir. En iyi uygulama, bu aşamaya gelmeden sulamaktır.
🔹 B. Toprağın Nemine Göre (Elle veya Aletle Kontrol)
👉 Elle Kontrol:
-
Küçük bir çubuk veya kürekle 20–30 cm derinlikte toprağı çıkar.
-
Avuçla sık:
-
Dağılıyorsa → çok kuru
-
Şekil alıyor ama eline yapışmıyorsa → sulama zamanı yaklaşmış
-
Elinde kalıyor, parmak aralarından su sızıyorsa → fazla ıslak
-
👉 Aletlerle Kontrol:
Daha hassas ölçüm için:
-
Tensiometre (topraktaki nem gerilimini ölçer),
-
Nem sensörleri,
-
Toprak nem probu kullanılabilir.
Bu cihazlar toprakta su eksildiğinde alarm veya ölçümle haber verir.
🔹 C. Bitkinin Gelişme Dönemine Göre
Her bitki farklı dönemlerde farklı miktarda su ister:
| Bitki Dönemi | Su İhtiyacı | Sulama Önemi |
|---|---|---|
| Fide dönemi | Az | Kök gelişimi için sık ama az miktarda sulama |
| Gelişme dönemi | Artar | Yaprak ve gövde büyümesi için düzenli sulama |
| Çiçeklenme dönemi | Yüksek | Su stresi çiçek dökümüne neden olur |
| Meyve bağlama / olgunlaşma | Değişken | Aşırı su meyve çatlamasına, az su küçülmeye neden olur |
🍅 3. Sebze ve Meyveler İçin Genel Sulama Aralıkları
| Bitki Türü | Ortalama Sulama Aralığı (Sıcak Mevsimde) | Notlar |
|---|---|---|
| Domates | 3–5 günde bir | Meyve olgunlaşırken fazla su verme → çatlar. |
| Biber | 3–4 günde bir | Düzenli su ister, kuraklıkta verim düşer. |
| Salatalık | 2–3 günde bir | Sık ama az su verilmelidir. |
| Patlıcan | 4–6 günde bir | Çiçeklenme döneminde susuz kalmamalı. |
| Kavun – Karpuz | 5–7 günde bir | Meyve büyüme döneminde su önemli; olgunlaşmaya yakın azalt. |
| Çilek | 2–3 günde bir | Yüzeysel köklü olduğu için sık sulama gerekir. |
| Elma, Armut | 7–10 günde bir | Derin kökleriyle suyu iyi çeker; ama çiçeklenme döneminde su şart. |
| Zeytin | 10–15 günde bir | Kuraklığa dayanıklı, ama yazın 1–2 destek sulama verim artırır. |
| Bağ (Üzüm) | 10–15 günde bir | Aşırı su meyve kalitesini düşürür. |
(Aralıklar; tınlı toprak ve sıcak yaz koşulları için ortalama değerlerdir.)
⚖️ 4. En Doğru Sulama Zamanı
Toprağın kök bölgesindeki nem, kullanılabilir suyun %50’sine düştüğünde sulama yapılmalıdır., Yani bitki henüz solmadan, toprakta su azalmaya başladığında.
🌿 5. Pratik Tavsiyeler
✅ Sabah erken saatlerde veya akşam sulama yap → buharlaşma azalır.
✅ Suyun kök bölgesine ulaşmasını sağla → yüzeyde kalmasın.
✅ Her sulamada toprağı aşırı ıslatma → oksijen azalır, kök çürümesi olur.
✅ Mulch (malç) kullan → buharlaşmayı %30’a kadar azaltır.