Substrat Kültüründe Bitki Besleme Besin Çözeltisi Uygulaması

Substrat kültüründe bitki besleme, bitkilerin köklerine damla sulama yöntemiyle, önceden hazırlanmış, tüm besin elementlerini içeren bir besin çözeltisi (Nutrient Solution) verilmesi prensibine dayanır. Substrat (kaya yünü, cocopeat, perlit vb.) sadece fiziksel destek sağlar, besleme ise tamamen çözelti üzerinden yapılır.

🔬 Besin Çözeltisinin Hazırlanması

Başarılı bir substrat kültürü uygulaması, çözeltinin hassas ayarını gerektirir:

1. Hammaddeler

• A ve B Tankları: Yüksek konsantrasyonlu besin elementleri, genellikle kimyasal reaksiyonları ve çökelmeyi önlemek amacıyla iki ayrı stok çözeltisi halinde hazırlanır.

  • A Çözeltisi: Genellikle Kalsiyum Nitrat (Ca(NO₃)₂) gibi kalsiyum içeren tuzları barındırır.

  • B Çözeltisi: Genellikle Sülfatlar, Fosfatlar, Potasyum ve mikro elementleri (demir, çinko, mangan vb.) içerir.

• Ana Tank (Rezervuar): Su, bu stok çözeltileri ile karıştırılarak bitkinin kullanıma hazır hale getirilir.

2. Kritik Parametrelerin Ayarlanması

Çözelti ana tankta hazırlandıktan sonra, bitkinin büyüme dönemine (vejetatif, çiçeklenme) uygun değerlere ayarlanmalıdır:

• EC (Elektriksel İletkenlik): Çözeltideki toplam tuz (besin) konsantrasyonunu gösterir. Besin takviyesi, EC değerini bitkinin ihtiyacına uygun (genellikle 1.5 - 3.5 mS/cm) aralıkta tutacak şekilde otomatik olarak yapılır.

• pH (Asitlik Düzeyi): Besin elementlerinin bitki kökleri tarafından en iyi emildiği aralık (genellikle 5.5 - 6.5) korunmalıdır. pH değerini düşürmek için nitrik asit (HNO₃), yükseltmek için potasyum hidroksit (KOH) gibi kimyasallar kullanılır.

💧 Besin Çözeltisi Uygulaması

Substrat kültürü, açık sistem (drenajlı) veya kapalı sistem (geri dönüşümlü) olarak uygulanabilir.

1. Sulama Yöntemi: Damla Sulama

Besin çözeltisi, damla sulama (fertigasyon) sistemi aracılığıyla substratın bulunduğu saksılara veya torbalara verilir.

• Zamanlama (Periyot): Sulama periyotları, bitkinin yaşına, gelişim aşamasına ve çevresel koşullara (ışık, sıcaklık) göre bir zamanlayıcı (timer) ile ayarlanır. Kök bölgesinin sürekli nemli kalması, ancak su altında kalmaması hedeflenir.

• Hacim: Her bir bitkiye verilen çözelti miktarı sabittir ve hassas damlatıcılarla kontrol edilir.

2. Drenaj Kontrolü (Geri Dönüşüm)

• Drenaj Oranı: Substrat kültürü uygulamasında, verilen çözeltinin bir miktarının (genellikle %20-%30) substrattan drenaj olarak dışarı akması sağlanır.

• Amaç: Bu drenaj, kök bölgesinde biriken fazla tuzları dışarı atarak kök çevresindeki EC değerinin yükselmesini ve besin dengesinin bozulmasını engeller.

• Kapalı Sistem: Drenaj suyu toplanır, sterilize edilir ve gerekli düzeltmeler (EC/pH ayarı ve eksik besin eklenmesi) yapıldıktan sonra tekrar ana tanka gönderilir. Bu, su ve besin tasarrufu sağlar.

• Açık Sistem: Drenaj suyu atılır (dışarı verilir). Bu daha az karmaşık olsa da su israfına yol açar.

Substrat kültürü beslemesinde amaç, topraktaki gibi besin tamponlamasına güvenmek yerine, bitkinin ihtiyacı olan her şeyi hassas, çözünmüş ve kontrollü bir çözelti halinde doğrudan sağlamaktır.