Entemoloji Hemiptera - Heteroptera - Yarım Kanatlılar

Hemiptera takımı, böcekler aleminin en büyük ve en önemli gruplarından biridir. Bu takımın altındaki Heteroptera (Yarım Kanatlılar) alt takımı, morfolojik özellikleri ve tarımsal önemleri açısından özel bir yere sahiptir.

İşte Hemiptera ve Heteroptera alt takımı hakkında detaylı çalışma notları:

🐜 Entomoloji Notları: Hemiptera Takımı

I. Hemiptera Takımının Genel Özellikleri

Hemiptera (Grekçe: Hemi = Yarım, ptera = Kanat), çok çeşitli ve karmaşık bir takımdır. Eski sınıflandırmada'Homoptera' ve'Heteroptera' olarak iki ayrı takımken, modern sınıflandırmada tek bir takımın alt takımlarıdır.

A. Ayırt Edici Özellik (Ortak Özellik)

• Ağız Yapısı: Tüm Hemiptera üyeleri, beslenmek için tasarlanmış, ortak bir ağız yapısına sahiptir: Sokucu-Emici tip. Bu yapı, genellikle başın altından çıkan uzun, eklemli bir hortum (rostrum) şeklindedir.

• Beslenme: Genellikle bitkilerin öz suyunu emerler, ancak bazıları böcekleri (yırtıcılar) veya hayvan kanını (vektörler) emer.

• Başkalaşım: Yarım Başkalaşım (Hemimetabolik); Yumurta $\rightarrow$ Nimf $\rightarrow$ Ergin. (Nimfler ergine benzer, ancak kanatları ve üreme organları gelişmemiştir).

B. Başlıca Alt Takımlar

II. Heteroptera Alt Takımı (Gerçek Yarım Kanatlılar)

Heteroptera,'Gerçek Tahtakuruları' olarak da bilinir ve Hemiptera'nın en belirgin grubudur.

A. Morfolojik Özellikler

1. Kanatlar (Hemielitra):

   • Ön Kanat (Hemielitra): Bu alt takıma adını veren temel özelliktir. Ön kanadın dip kısmı sert ve derimsi (koruyucu), uç kısmı ise zarımsı ve saydamdır. Dinlenme halindeyken bu kanatlar düz olarak karın üzerinde birleşir ve zarımsı uç kısımları üst üste biner.

   • Arka Kanat: Tamamen zarımsıdır ve uçuşu sağlar.

2. Rostrum (Hortum): Genellikle başın ön kısmından çıkar ve dinlenme anında başın altına doğru geriye kıvrılır.

3. Koku Bezleri: Birçok türde, kendilerini savunmak için kötü koku yayan bezler bulunur (Örn: Yeşil kokarca).

B. Ekolojik ve Ekonomik Sınıflandırma

Heteroptera alt takımı, beslenme şekillerine göre üçe ayrılır ve her biri farklı bir ekolojik öneme sahiptir:

1. Bitkiyle Beslenenler (Fitofaj) - Zararlılar

• Zarar Şekli: Bitki öz suyunu emerek doku hasarına, meyve ve tohuma şekil bozukluğuna neden olurlar.

• Örnekler:

  • Kokarcagiller (Pentatomidae): Tarla ve Ağaç Tahtakuruları. (Örn: Nezara viridula - Yeşil Kokarca). Meyve ve sebzelerde emgi yaparak'süngersi' ve deforme bölgeler oluştururlar.

  • Hububat Sünesi (Eurygaster spp.): Buğday ve arpa tanelerini emerek un kalitesini düşürür.

2. Yırtıcılar (Predatör) - Faydalılar

• Rolü: Tarımsal zararlı böcekleri (yaprak bitleri, kırmızı örümcekler, yumurtalar) avlayarak biyolojik mücadeleye katkı sağlarlar.

• Örnekler:

  • Çiçek Tahtakuruları (Anthocoridae): Seracılıkta Thrips ve Kırmızı Örümcek mücadelesinde ticari olarak kullanılan yırtıcılardır.

  • Suikastçı Böcekler (Reduviidae): Diğer böcekleri avlarlar.

3. Kan Emenler (Tıbbi Önem)

• Rolü: İnsan ve hayvan kanını emerek patojenleri bulaştırabilirler (Vektörlük).

• Örnekler:

  • Yatak Tahtakuruları (Cimicidae - Cimex lectularius): İnsan kanı emerler.

  • Öpücük Böcekleri (Reduviidae familyasından bazı türler): Güney Amerika'da Chagas Hastalığının (Trypanosoma cruzi) vektörüdürler.

C. Heteroptera’dan İki Önemli Familya Karşılaştırması