Kayısı Ağaçlarında Çinko Eksikliği Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Kayısı ağaçlarında çinko (Zn) eksikliği, genellikle yapraklarda sararma, küçük yaprak ve kısa boğum araları ile kendini gösterir. Çinko, enzim aktivasyonu, büyüme hormonu (IAA) sentezi ve protein üretimi için kritik bir mikro besin elementidir. Eksikliği, özellikle genç sürgünlerde ve meyve tutumunda olumsuz etkiler yapar. Aşağıda kayısıda çinko eksikliğini nasıl anlayacağını, belirtilerini ve çözüm yollarını detaylı şekilde bulabilirsin 👇
🌳 Kayısıda Çinko (Zn) Eksikliği Nedir?
Çinko (Zn), bitkilerde:
-
Büyüme hormonu (IAA) üretimi,
-
Enzim aktivasyonu,
-
Protein ve karbonhidrat metabolizması
gibi önemli süreçlerde görev alır.
Eksikliği durumunda yapraklar küçülür, sürgünler bodur kalır ve meyve iriliği düşer.
🍃 Çinkonun Bitkideki Görevleri
| Görev | Açıklama |
|---|---|
| 🌱 Büyüme hormonu üretimi (IAA) | Genç sürgünlerin ve yaprakların normal büyümesini sağlar. |
| 🧬 Enzim aktivasyonu | Protein ve karbonhidrat metabolizmasını düzenler. |
| 🌿 Protein ve şeker metabolizması | Bitki gelişimi ve enerji üretimi için gerekli. |
| 🌸 Çiçek ve meyve gelişimi | Meyve iriliği ve dolumuna katkı sağlar. |
⚠️ Kayısıda Çinko Eksikliğinin Belirtileri (Nasıl Anlaşılır?)
🌿 1. Yaprak Belirtileri
-
Genç yapraklar küçük ve sarımsı olur
-
Yaprak damar araları yeşil kalabilir
-
Yapraklarda kloroz ve deformasyon görülür
🌱 2. Sürgün ve Dal Belirtileri
-
Sürgünler bodur ve kısa boğum aralıklı olur
-
Yeni sürgünler zayıf ve yetersiz dallanır
🌰 3. Meyve Belirtileri
-
Meyve küçük ve şekilsiz olabilir
-
Dolum yetersiz, verim azalır
🌍 Çinko Eksikliğinin Görülme Nedenleri
| Neden | Açıklama |
|---|---|
| 🪨 Toprak Zn yetersizliği | Kumlu, organik madde fakir veya aşırı yıkanmış topraklarda eksiklik görülür |
| 🧱 Toprak pH’sı yüksek (alkalin topraklar) | Zn alımı azalır |
| ⚗️ Fosfor veya kireç fazlalığı | Zn alımını engelleyebilir (besin antagonizması) |
| 💧 Aşırı sulama | Zn yıkanır, kök bölgesinde eksik kalır |
🧪 Teşhis (Analiz Değerleri)
| Analiz Türü | Kritik Değer | Durum |
|---|---|---|
| Yaprak Analizi | <%20 ppm Zn → eksiklik başlar | |
| Toprak Analizi | <1 mg/kg alınabilir Zn → eksiklik riski |
💧 Çinko Eksikliğini Gidermek İçin Çözümler
1. Toprak Uygulamaları
-
Çinko sülfat (ZnSO₄·7H₂O) veya çinko oksit kullanılabilir
-
Doz: 300–500 g / ağaç, taç altına serpme ve sulama ile uygulanır
2. Yaprak Uygulamaları
-
%0.5–1 ZnSO₄ çözeltisi püskürtülür
-
Genç sürgün gelişim döneminde ve çiçeklenme öncesi uygulanmalıdır
-
15–20 gün ara ile tekrarlanabilir
3. Toprak Yönetimi
-
Toprak pH’sı 6.0–7.0 civarında tutulmalıdır
-
Aşırı fosfor veya kireç uygulamasından kaçınılmalıdır
📊 Özet Tablo – Kayısıda Çinko (Zn) Eksikliği
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| 🧬 Besin Öğesi | Çinko (Zn) |
| 🌱 Görevi | Büyüme hormonu (IAA) üretimi, enzim aktivasyonu, protein ve şeker metabolizması, çiçek ve meyve gelişimi |
| ⚠️ Etkilenen Kısımlar | Genç yapraklar, sürgün uçları, meyveler |
| 🍃 Belirtiler | Küçük yapraklar, damar arası sararma (kloroz), bodur sürgünler, yaprak deformasyonu |
| 🌰 Meyve Etkisi | Küçük, şekilsiz ve dolumsuz meyve; verim düşer |
| 🌍 Nedenler | Toprak Zn eksikliği, yüksek pH, fazla fosfor/kireç, aşırı sulama |
| 🧪 Teşhis | Yaprak <%20 ppm Zn, Toprak <1 mg/kg alınabilir Zn |
| 💧 Toprak Uygulaması | 300–500 g/ağaç ZnSO₄ veya çinko oksit, taç altına serpme ve sulama |
| 🌿 Yaprak Uygulaması | %0.5–1 ZnSO₄ çözeltisi, genç sürgün ve çiçeklenme öncesi |
| ⚖️ Dikkat Edilecekler | Toprak pH’sı 6–7, aşırı fosfor/kireçten kaçın |
| 🌳 Sonuç | Sağlıklı sürgünler, yeşil yapraklar, dolgun ve verimli meyve |