Cevizde Demir Eksikliği Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Ceviz ağaçlarında demir (Fe) eksikliği, özellikle yapraklarda sararma (kloroz) ve zayıf sürgün gelişimi ile kendini gösteren önemli bir mikro besin eksikliğidir. Demir, klorofil sentezi ve fotosentez için gerekli olduğundan, eksikliği bitkinin genel sağlığını ve verimini doğrudan etkiler. Aşağıda cevizde demir eksikliğini nasıl anlayacağını, nedenlerini ve çözüm yollarını detaylı şekilde bulabilirsin 👇
🌰 Cevizde Demir (Fe) Eksikliği Nedir?
Demir (Fe), bitkilerde:
-
Klorofil sentezi,
-
Enzim aktiviteleri,
-
Enerji üretimi gibi hayati süreçlerde görev alır.
Toprakta demir olsa bile yüksek pH, fazla kireç veya kötü drenaj durumunda bitki tarafından alınamaz ve demir eksikliği ortaya çıkar.
🍃 Demirin Bitkideki Görevleri
| Görev | Açıklama |
|---|---|
| 🌿 Klorofil sentezi | Yapraklarda yeşil rengi sağlar; fotosentez için gereklidir. |
| 🧬 Enzim aktivasyonu | Respirasyon ve metabolizma için kritik enzimleri aktive eder. |
| 🌱 Sürgün gelişimi | Genç sürgün ve yaprak büyümesini destekler. |
⚠️ Cevizde Demir Eksikliğinin Belirtileri (Nasıl Anlaşılır?)
🌿 1. Yaprak Belirtileri
-
Genç yapraklarda sarımsı veya açık yeşil renk (kloroz)
-
Damarlar genellikle yeşil kalır (damar arası sararma tipiktir).
-
Şiddetli eksiklikte yapraklar küçülür ve dökülür.
🌱 2. Sürgün Belirtileri
-
Sürgünler zayıf ve cılız olur.
-
Boğum araları kısa, yan dallanma artabilir ancak zayıf gelişir.
🌰 3. Meyve Belirtileri
-
Meyve iriliği azalır, dolgunluk yetersiz olabilir.
-
Verim düşer, kalite etkilenir.
🌍 Demir Eksikliğinin Görülme Nedenleri
| Neden | Açıklama |
|---|---|
| 🪨 Kireçli ve yüksek pH’lı topraklar | Demir çözünürlüğü azalır. |
| 💧 Aşırı sulama / kötü drenaj | Kökten demir alımı azalır. |
| ⚗️ Fosfor fazlalığı | Fe alımını engeller (rekabet). |
| 🌾 Soğuk veya nemli ilkbahar | Toprakta Fe mobilitesi düşer. |
🧪 Teşhis (Analiz Değerleri)
| Analiz Türü | Kritik Değer | Durum |
|---|---|---|
| Yaprak Analizi | <%50 ppm Fe → eksiklik başlar | |
| Toprak Analizi | <4 mg/kg alınabilir Fe → eksiklik riski |
💧 Demir Eksikliğini Gidermek İçin Çözümler
1. Yaprak Uygulamaları (Hızlı Çözüm)
-
Şelatlı demir (Fe-EDDHA, Fe-DTPA) kullanımı önerilir.
-
%0.5–1 oranında çözeltisi püskürtülür.
-
Genç yaprak ve sürgün gelişim döneminde uygulanır.
2. Toprak Uygulamaları
-
Fe-EDDHA veya Fe-HEEDTA formu kullanılır.
-
Toprak pH’sı yüksekse EDDHA formu tercih edilmelidir.
-
Doz: 50–100 g Fe / ağaç, taç altına verilerek uygulanır.
3. Toprak Yönetimi
-
Toprak pH’sı 6.5–7.0 civarında tutulmalıdır.
-
Fazla fosforlu gübrelemeden kaçınılmalıdır.
-
Düzenli organik madde eklenmesi, demir alımını artırır.
📊 Özet Tablo – Cevizde Demir (Fe) Eksikliği
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| 🧬 Besin Öğesi | Demir (Fe) |
| 🌱 Görevi | Klorofil sentezi, fotosentez, enzim aktivasyonu, sürgün gelişimi |
| ⚠️ Etkilenen Kısımlar | Genç yapraklar, sürgün uçları |
| 🍃 Belirtiler | Damar arası sararma (kloroz), yaprak küçülmesi, cılız sürgünler |
| 🌰 Meyve Etkisi | Düşük irilik, az dolgunluk, verim düşer |
| 🌍 Nedenler | Kireçli/toprak pH yüksek, aşırı sulama, fazla fosfor, soğuk/yağışlı ilkbahar |
| 🧪 Teşhis | Yaprakta <%50 ppm Fe, Toprakta <4 mg/kg alınabilir Fe |
| 💧 Toprak Uygulaması | Fe-EDDHA veya Fe-HEEDTA, 50–100 g/ağaç, taç altına uygulanır |
| 🌿 Yaprak Uygulaması | %0.5–1 şelatlı demir çözeltisi, genç yaprak ve sürgün gelişiminde |
| ⚖️ Dikkat Edilecekler | Toprak pH’ını 6.5–7.0 aralığında tut, fazla fosfordan kaçın |
| 🌳 Sonuç | Yeşil ve sağlıklı yapraklar, güçlü sürgün gelişimi, kaliteli ve verimli meyve |