Topraksız Tarımda Nft Besleyici Film Tekniği

NFT (Nutrient Film Technique) – Besleyici Film Tekniği, topraksız tarımın en yaygın ve verimli sistemlerinden biridir. Bu sistem, bitki köklerinin çok ince bir besin çözeltisi tabakası (film) içinde yer alarak hem su hem de oksijen almasına dayanır. Aşağıda NFT tekniğini ayrıntılı bir şekilde anlatayım:

🌿 1. NFT (Besleyici Film Tekniği) Nedir?

NFT, Nutrient Film Technique kelimesinin kısaltmasıdır. Türkçesiyle Besleyici Film Tekniği, bitki köklerinin sürekli veya aralıklı olarak besin çözeltisiyle temas ettiği, ancak köklerin bir kısmının havayla temas ederek oksijen aldığı bir hidroponik (topraksız tarım) yöntemidir.

Temel prensip:

👉 Köklerin altından çok ince bir tabaka hâlinde (film gibi) besin çözeltisi akar,

👉 Köklerin alt kısmı çözeltiden besin alır, üst kısmı havadan oksijen alır.

👉 Fazla çözeltisi sistemden çıkar, tekrar tanka döner ve yeniden kullanılır.

 

⚙️ 2. NFT Sisteminin Temel Bileşenleri

Bileşen	Görevi
Kültür kanalları (oluklar)	Bitkilerin yetiştiği, çözeltinin aktığı kısımdır. Genellikle PVC veya özel NFT kanalları kullanılır.
Eğimli düzen	Kanallar %1–3 eğimle yerleştirilir. Bu sayede besin çözeltisi doğal akışla kanal boyunca ilerler.
Besin deposu (tank)	Bitkilerin ihtiyaç duyduğu çözeltinin depolandığı ana kısımdır. pH, EC ve sıcaklık buradan kontrol edilir.
Su pompası	Besin çözeltisini depodan alıp kanallara gönderir.
Geri dönüş hattı	Fazla besin çözeltisini yeniden tanka döndürür.
Zaman saati (isteğe bağlı)	Pompa çalışmasını belirli aralıklarla otomatikleştirir.

 

💧 3. NFT Sistemi Nasıl Çalışır?

1. Besin çözeltisi hazırlanır:
   İçinde azot (N), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg) ve mikro elementler (Fe, Mn, Zn, Cu, B) bulunur.
   pH ≈ 5.8–6.2, EC ≈ 1.2–2.0 mS/cm arasında tutulur.

2. Pompa çözeltinin akışını başlatır:
   Depodan alınan çözelti, eğimli kanallara verilir.

3. Kökler beslenir:
   Film hâlindeki çözeltiden kökler gerekli besinleri ve suyu alır.
   Köklerin üst kısmı havayla temas ettiği için oksijenlenme mükemmeldir.

4. Fazla çözelti geri döner:
   Kanalın sonundaki çıkıştan çözeltinin fazlası tanka geri döner ve tekrar kullanılır.

 

🌱 4. NFT Tekniğinde Kullanılan Bitkiler

NFT sistemi özellikle hızlı gelişen, kök sistemi küçük olan bitkiler için uygundur:

• Marul, roka, tere, ıspanak, fesleğen, nane, maydanoz

• Çilek (dikey NFT sistemlerinde çok yaygındır)

• Küçük süs bitkileri ve fide üretimi

 

Domates, biber, salatalık gibi kökleri büyük bitkilerde de kullanılabilir ama genellikle modifiye NFT veya DFT (Deep Flow Technique) tercih edilir.

 

🔬 5. NFT Tekniğinin Avantajları

✅ Su ve besin tasarrufu: Besin çözeltisi geri dönüşümlüdür, %70’e kadar su tasarrufu sağlar.

✅ Kökler bol oksijen alır: Yüksek oksijenli ortam kök çürümesini önler.

✅ Bitkiler hızlı büyür: Besin, su ve oksijen optimum düzeyde sağlanır.

✅ Temiz ve hijyenik üretim: Toprak kaynaklı hastalık ve yabancı ot problemi yoktur.

✅ Otomasyona uygun: EC, pH ve pompa kontrolü sensörlerle otomatik yapılabilir.

 

⚠️ 6. NFT Tekniğinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

🚨 Pompa durursa, kökler hızla kurur.

NFT’de besin akışı süreklidir; elektrik kesintilerine karşı yedek güç kaynağı (UPS veya jeneratör) önerilir.

• Su sıcaklığı: 18–22 °C

• Besin akış hızı: 1–2 L/dk (kanal başına)

• Kanal uzunluğu: 8–12 m’den uzun olmamalı

• Düzenli pH/EC ölçümü: Günlük kontrol yapılmalı

 

🧰 7. NFT Sisteminde Basit Kurulum Şeması (Tarif)

[ Besin Deposu ] ↓ [ Pompa ] → [ PVC Boru veya Kanal ] → [ Bitki Kökleri ] ↓ [ Dönüş Hattı ] ↓ [ Besin Deposu ]

Kanalın eğimi genellikle 1–3 cm/m olacak şekilde ayarlanır.

Besin filmi kalınlığı genellikle 2–3 mm’dir — yani "film" kadar ince bir tabaka.

---

🔄 8. NFT – Diğer Tekniklerle Kıyaslama

Özellik	NFT	DFT (Deep Flow)	Aeroponik
Su derinliği	2–3 mm (film)	5–15 cm	Yok (sis ortamı)
Oksijen düzeyi	Yüksek	Orta	Çok yüksek
Güç kesintisine hassasiyet	Yüksek	Orta	Çok yüksek
Yetiştirme alanı	Sınırlı bitkiler	Geniş köklü bitkiler	Her tür
Maliyet	Düşük – orta	Orta	Yüksek

 

📈 9. NFT Sisteminde Başarının Anahtarı

1. Besin çözeltisi parametrelerini sürekli kontrol et: pH, EC, sıcaklık

2. Kanal eğimi ve akışı dengeli tut: Ne çok hızlı ne çok yavaş

3. Kök bölgesini oksijenli tut: Gerekirse hava taşı ekle

4. Hijyene dikkat et: Alg, tuz ve kök kalıntılarını düzenli temizle

5. Yedek sistem kur: Elektrik kesilirse pompa hemen devreye girmeli