Bitki Besin Elementlerinin Kök Üzerine Alınması

BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN KÖK ÜZERİNE ALINMASI

Toprak çözeltisinde çözünmüş şekilde olan ve toprakta adsorbe edilmiş şekilde bulunan bitki besin elementlerinin kök üzerine alınması başlıca iki kurama göre gerçekleşir.

Karbonik Asit Kuramı

Bu kuramı gerçekleştiren araştırıcılara göre toprakta adsorbe edilmiş şekilde bulunan bitki besin elementleri önce çözeltiye geçmekte ve sonra kök üzerine alınmaktadır. Bu nedenle kurama “Çözelti Kuramı” da denir. Bitki kökleri yanında mikroorganizmalar ve öteki canlılar tarafından açığa çıkarılan CO2, toprakta su ile birleşerek karbonik asidi (H2CO3) oluşturur. Karbonik asidin dissosyasyonu ile (H+ + HCO3) bağımsız şekle geçen H+ , kil üzerinde adsorbe edilmiş şekilde bulunan katyonlarla yer değiştirirler.Çözeltide oluşan iyon çiftindeki (K+ + HCO3) katyon kök üzerinde bulunan H+ ile yer değiştirerek kök üzerine alınır.

Kontak Değişim Kuramı

Bu kuramı geliştiren araştırıcılara (Jenny ve Overstreet 1939) göre toprakta adsorbe edilmiş şekilde bulunan katyonlar değinme sonucunda doğrudan kök üzerine alınmaktadır. Değinim sonucu bitki kökü üzerinde bulunan H+ ‘nin ossilasyon hacmi (katyonların sürekli hareket halinde oldukları hacim) kil minerali üzerinde adsorbe edilmiş şekildeki katyonun ossilasyon hacmi ile üst üste geldiğinde H+ ile katyon (K+) yer değiştirerek (K+) kök üzerine alınır.