Hanus Yöntemi İle İyot Sayısı Analizi Nasıl Yapılır?

Hanus Yöntemi ile İyot Sayısı

Yöntemin Prensibi

Yağların ve yağ asitlerinin doymamışlık derecelerinin belirlenmesi ilkesine dayanır. İyot sayısı, ağırlık olarak yüz kısım yağın belli koşullar altında bağlayabildiği iyodun ağırlığını vermektedir.

 
Kullanılan Malzemeler 

• Erlen (250 mL)
• Büret (50 mL)
• Terazi
• Pipet (5,10 mL)
• Mezür (100mL)

 
Kullanılan Kimyasallar

İyodür-bromür çözeltisi (Hanus çözeltisi Merck 1.09164): 20, 7 g iyod bromür 1 L’lik % 99,8 saflıktaki glasial asetik asitte çözdürülür veya iyod bromür yok ise 13 g iyod 100 mL glasial asetik asit içinde çözdürülür ve içerisine 8 g brom eklenir. Glasial asetik asitle 1 L'ye tamamlanır

%15’lik potasyum iyodür çözeltisi: 15 g potasyum iyodür  100 mL taze kaynatılıp soğutulmuş saf su ile hazırlanmalıdır.

• Kloroform 
• Ayarlı 0,1 N sodyum tiyosülfat çözeltisi
• Nişasta indikatörü

 
Deneyin Yapılışı
0,5 g yağ 10 mL kloroform içerisinde çözünene kadar karıştırılır. Üzerine 25 mL Hanus çözeltisi eklenip, arasıra kanştırılarak 30 dk beklenir. %15'lik potasyum iyodür çözeltisinden de 10 mL ilave edilerek karıştınlır. En son 100 mL kaynatılıp soğutulmuş saf su eklenir. Çözelti ayarlı  0, 1 N sodyum tiyosülfatla titre edilir. Titrantın damladığı yerde bir açılma görüldüğü anda 0,5 mL nişasta indikatörü eklenir ve oluşan mavi renk kaybolana kadar sodyum tiyosülfat ile titre edilir.

Şahit deneme için yukarıdaki deney birde örnek koyulmadan yapılır.

 
Hesaplamalar
 
Harcanan 1 mL 0,1 N tiyosülfat 0,01269 g iyoda  eşdeğerdir. Eğer tiyosülfat çözeltisi tam olarak 0,1 N hazırlanamamışşsa örneğin 0,0987 N hazırlanmışsa 0,01296 yerine (0,0987 x 0,01298) / 0,1 hesaplasından çıkan sonuç yazılır.
  
İyot Sayısı =  [(V2-V1) x 0,01269 x 100] /  m
 
V2 = Sahit deney için harcanan tiyosülfat çözeltisinin hacmi

V1 = örnek ile yapılan deney için harcanan tiyosülfat çözeltisinin hacmi

m = alınan örnek miktarı