Fesleğen (Ocimum Basilicum): Reyhan Bakımı Ve Türleri
🌿 Fesleğen (Ocimum Basilicum): Reyhan Bakımı, Türleri ve Mutfakta Kullanım Sırları
Anahtar Kelimeler: Fesleğen, Ocimum basilicum, Reyhan, fesleğen bakımı, pesto, aromatik bitkiler, saksıda fesleğen, fesleğen türleri.
Fesleğen (Ocimum basilicum), nane ailesine (Lamiaceae) ait, güçlü ve tatlı kokusuyla tanınan, tek yıllık (yazlık) aromatik bir bitkidir. Anavatanı Hindistan ve diğer tropikal bölgeler olsa da, Akdeniz iklimi başta olmak üzere dünya mutfaklarında, özellikle İtalyan (pesto) ve Tayland (köriler) yemeklerinde kilit bir rol oynar. Türkiye'de özellikle mor yapraklı türleri, tatlı ve karanfil kokulu notaları nedeniyle Reyhan adıyla da bilinir.
Sadece mutfak için değil, aynı zamanda yapraklarının yaydığı hoş koku sayesinde doğal bir sinek ve böcek kovucu olarak da balkonlarda ve pencerelerde sıkça yetiştirilir.

1. Başlıca Fesleğen ve Reyhan Türleri
Fesleğen, aroma ve yaprak görünümüne göre pek çok çeşide ayrılır:
| Tür/Çeşit Adı | Özellik | Kullanım |
| Tatlı Fesleğen (Sweet Basil) | Büyük, parlak yeşil, yoğun ve tatlı aroma. | Pesto sosu, domates sosları, İtalyan mutfağı. |
| Mor Fesleğen (Reyhan) | Mor-koyu bordo yapraklar, hafif karanfilimsi ve baharatlı tat. | Şerbet yapımı, salatalar, dekorasyon. |
| Tay Fesleğeni (Thai Basil) | Keskin, anason/meyankökü aroması, morumsu saplar. | Vietnam ve Tayland körileri, çorbalar. |
| Limon Fesleğeni (Lemon Basil) | Limon kokulu yapraklar. | Balık ve deniz ürünleri. |
2. Fesleğen Bakımı: Güneş ve Su Dengesi
Fesleğen, tropikal bir bitki olduğu için sıcak havayı ve bol güneşi çok sever.
☀️ Işık ve Sıcaklık İhtiyacı
Fesleğen tam güneşi ister.
-
İdeal Konum: Günde en az 6-8 saat doğrudan güneş ışığı alabileceği bir pencere önü, balkon veya bahçe alanı.
-
Sıcaklık: Sıcaklığı sever. $10^{\circ}\text{C}$ altındaki sıcaklıklar ve don olayları bitkiye hızla zarar verir. Soğuk havada balkonda bırakılmamalıdır.
💧 Sulama İhtiyacı
Fesleğen düzenli ve bol sulama ister; susuzluğa dayanıksızdır.
-
Kural: Toprağı sürekli nemli kalmalı, ancak köklerin çürümesine yol açacak şekilde ıslak olmamalıdır.
-
Teknik: Toprağın üst yüzeyi hafifçe kuruduğunda sulama yapılmalıdır. Özellikle yazın çok sıcak günlerde sulama sıklığı artırılmalıdır.
🪴 Toprak ve Gübreleme
-
Toprak: Organik maddece zengin, iyi drene edilmiş ve nem tutma kapasitesi yüksek toprakları tercih eder.
-
Gübreleme: Düzenli hasat edildiği için, büyüme döneminde (yaz boyunca) iki haftada bir, sıvı, genel amaçlı bir gübre ile (yarım dozda) desteklenmesi daha gür ve lezzetli yapraklar elde etmenizi sağlar.
3. Gür ve Uzun Ömürlü Fesleğen Yetiştirme Sırları
Fesleğen'in yaprak hasadını uzatmak ve çiçeklenmesini engellemek için doğru budama tekniği şarttır.
✂️ Budama (Çiçeklenmeyi Engelleme)
-
Pinch (Uç Alma): Bitkinin tohum üretmesini engellemek, böylece tüm enerjisini yapraklara vermesini sağlamak için çiçeklenme başlamadan önce uç budaması yapılmalıdır.
-
Teknik: Ana gövdenin ucunu, bir yaprak çiftinin hemen üzerinden keserek alın. Bu, bitkinin yan dallanmasını ve daha gür büyümesini sağlar.
🥣 Hasat
Hasat, yaprakları en yoğun aromaya sahip olduğu sabah saatlerinde yapılmalıdır.
-
Kural: Bitkinin üçte birinden fazlasını bir kerede kesmeyin. Düzenli hasat, bitkinin daha çok dallanmasını sağlar.
4. Mutfakta Kullanım Alanları
-
Pesto Sosu: Tatlı fesleğen, çam fıstığı, sarımsak, zeytinyağı ve parmesan peyniri ile hazırlanan meşhur İtalyan sosudur.
-
Caprese Salatası: Taze fesleğen, domates ve mozzarella peyniri üçlüsü Akdeniz mutfağının klasiğidir.
-
Reyhan Şerbeti: Mor Reyhan (Fesleğen) ile hazırlanan, ferahlatıcı ve aromatik geleneksel içecektir.
Sonuç: Fesleğen, doğru güneşi, suyu ve düzenli'uç alma' budamasını sağladığınız sürece, balkonunuzda veya pencere kenarınızda size tüm yaz boyunca taze, aromatik yapraklar sunacaktır.
- Sorhocam
- ***@sorhocam.com
Ballıbabagiller familyasından olan fesleğenin bir diğer ismi reyhandır.
- Melek
- ***@sorhocam.com
