Bitki Besin Elementlerinin Kök Etki Alanına Taşınması
BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN KÖK ETKİ ALANINA TAŞINMASI
Bitki besin elementleri toprağın katı, sıvı, gaz fazlarında bulunur. Toprağın katı fazı bitki besin elementlerinin temel kaynağıdır.Katı fazın inorganik parçacıkları K, Na, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn, ve Co gibi katyonlar için kaynaklık ederken, organik parçacıkları da başta N olmak üzere P ve S için kaynaklık eder. Toprağın sıvı fazı yani toprak çözeltisinde elementler iyon şeklinde içerir. Burada O2 ve CO2 çözünmüş şekilde bulunur.
Toprak boşluklarını dolduran gaz fazı ile atmosfer arasında sürekli bir değişim ve yenileme söz konusudur.Toprak havasında bulunan O2 ve CO2 temelde bitki köklerinin, bakteri, mantar ve canlıların solunum ürünleridir.Toprak çözeltisi basit olarak "içerisinde çözünmüş şekilde madde içen toprak suyu" olarak tanımlanabilir. Bitkiler, toprak çözeltisinde çözünmüş şekilde bulunan besin elementlerinden göreceli olarak en kolay yararlanılırlar. Bunu toprağın katı fazında adsorbe edilmiş elementler, sonrada katı fazdaki organik ve kimyasal bileşikler şeklinde bulunan elementler izler.
Bitki besin elementlerinin bitkiler tarafından alınabilmeleri için kök etki alanına taşınmaları gerekir. Bu taşınma olayında toprak çözeltisinin önemi büyüktür. Bitki besin elementleri toprağın katı fazından bitkinin en tepersine ulaşıncaya kadar çeşitli aşamalardan geçer, bunlar;
- Besin elementlerinin toprak katı fazından toprak çözeltisine geçişi,
- İyonların toprak çözeltisinin herhangi bir bölümünden kök etki alanına taşınması,
- İyonların köke girişi,
- İyonların bitki tepesine taşınması.
Toprak çözeltisinde bulunan iyonların kök bölgesine taşınmaları iki yolla olur.
Bunlar; a) Kitle akımı, b) Difüzyon.
Kitle Akımı
Kitle akımı ile iyonların kök bölgesine taşınmaları, toprakta suyun çeşitli şekillerde hareket etmesiyle gerçekleşir.Suyun hareketi sonucunda, suyun içerisinde bulunan iyonlar taşınırlar. En hızlı kitle akımı yağış ve sulamadan sonra, en yavaş kitle akımı buharlaşma anında görülür. Bitkiler tarafından topraktan su alındıkça kök bölgesine doğru suyun hızı artar.Kitle akımı ile bitkilerin besin elementi alma miktarı, bitkiden bitkiye farklılık gösterir. Örneğin kitle akımı ile yazlık buğday bitkisinde Ca ve Mg, pancar bitkisinde Ca alımı fazlasıyla karşılanmış ancak her iki bitkide de K alımının karşılanmasında kitle akımının bir etkisi olmamıştır.
Difüzyon
Difüzyon genel olarak bir maddenin yoğunluğunun fazla olduğu bir ortamdan düşük olduğu ortama hareketidir. Difüzyon ile bitki kök bölgesine iyon taşınması kitle akımına göre çok azdır. Difüzyon özellikle fosfor ve potasyumun kök yüzeyine taşınmasında ana mekanizmadır. Bitkilerin gereksinim duydukları besin elementlerinin ne kadarının kök ve toprağın kontak değişimi ile ne kadarının da kitle akımı ve difüzyon ile karşılandığı hesap yoluyla belirlenebilmektedir.
- Sorhocam
- admin@sorhocam.com
💬 ''Bitki Besin Elementlerinin Kök Etki Alanına Taşınması'' konu başlığı ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi buraya yazabilirsiniz, cevaplamaktan mutluluk duyarız! 😊
