Lisanslı Depoculuk Genel Bilgileri
🏭 Lisanslı Depoculuk Genel Bilgileri
Lisanslı depoculuk sistemi, tarım ürünlerinin standartları belirlenmiş depolarda sağlıklı ve güvenli koşullarda saklanmasını, ticaretinin kolaylaştırılmasını ve üreticilerin ürünlerini daha iyi fiyatlarla satabilmesini amaçlayan yasal bir sistemdir.
Bu sistemde, ürünler fiziksel olarak depoya teslim edilirken, mülkiyeti temsil eden elektronik bir belge düzenlenir.
1. Lisanslı Depoculuğun Tanımı ve Amacı
Tanım
Lisanslı depoculuk, tarım ürünlerinin (hububat, baklagiller, yağlı tohumlar, pamuk, fındık vb.) Ticaret Bakanlığı'ndan lisans almış özel sektör kuruluşlarına ait depolarda muhafaza edilmesi ve bu ürünlerin karşılığında Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) düzenlenmesi esasına dayanan bir sistemdir.
Temel Amaçlar
-
Standardizasyon: Tarım ürünlerinin kalitesini standart hale getirmek.
-
Güvenli Depolama: Ürünlerin sağlıklı, hijyenik ve modern koşullarda saklanmasını sağlamak.
-
Fiyat İstikrarı: Üreticinin hasat yoğunluğu nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinden etkilenmesini önlemek (Ürünün'elde tutulmasını' sağlar).
-
Kolay Ticaret: ELÜS sayesinde ürünün mülkiyetini fiziksel olarak taşımadan, Elektronik Ürün Senedi Piyasaları (Örn: Türkiye Ürün İhtisas Borsası - TÜRİB) üzerinden kolayca alınıp satılmasını sağlamak.
-
Finansman Kolaylığı: ELÜS'lerin teminat olarak kullanılarak bankalardan kredi (rehin karşılığı) alınabilmesini sağlamak.
2. Sistemin Temel İşleyişi
| Aşama | Süreç | Açıklama |
| 1. Ürün Teslimi | Üretici/Tüccar & Lisanslı Depo | Ürün, lisanslı depoya teslim edilir. |
| 2. Analiz ve Sınıflandırma | Yetkili Sınıflandırıcı | Ürünün kalitesi, nem oranı ve diğer fiziksel özellikleri Yetkili Sınıflandırıcılar tarafından belirlenir ve standartlaştırılır. |
| 3. ELÜS Düzenlenmesi | Lisanslı Depo & Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) | Analiz sonuçlarına göre, ürünü temsil eden Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) düzenlenir ve MKK tarafından kaydedilir. |
| 4. Ticaret | TÜRİB/Borsalar | Ürünün sahibi, fiziki ürün depoda kalmaya devam ederken, ELÜS'ünü TÜRİB (Türkiye Ürün İhtisas Borsası) veya diğer borsalar üzerinden alıp satabilir. |
| 5. Ürünün Çekilmesi | Son Sahip & Lisanslı Depo | ELÜS'ün son sahibi, senedi ibraz ederek depodaki fiziki ürünü teslim alır. |
3. Elektronik Ürün Senedi (ELÜS)
ELÜS, lisanslı depoculuk sisteminin ve ticaretinin temelini oluşturan belgedir.
-
Tanım: Depoda muhafaza edilen tarım ürününün mülkiyetini temsil eden elektronik kayıt belgesidir. Kıymetli evrak niteliğindedir.
-
Avantajı: Ürünün tonajı, kalitesi, sınıfı ve depolandığı lisanslı deponun bilgileri bu senet üzerinde kayıtlıdır. Senet, tıpkı hisse senedi gibi anlık piyasa fiyatları üzerinden kolayca alınıp satılabilir.
-
Finansman: ELÜS'ler, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri başta olmak üzere finans kuruluşlarına teminat olarak gösterilerek kredi çekilebilir.
4. Devletin Sağladığı Destekler ve Avantajlar
Lisanslı depoculuk sistemini cazip kılmak amacıyla devlet önemli teşvikler sunmaktadır:
-
Stopaj ve KDV Muafiyeti: ELÜS ticareti üzerinden elde edilen kazançlar (belirli limitler dahilinde) Gelir Vergisi (Stopaj) ve Katma Değer Vergisi (KDV)'den muaf tutulmuştur.
-
Depolama Ücreti Desteği: Üreticilere depolama ücretinin belirli bir kısmı (genellikle ilk 6 ay) devlet tarafından karşılanır.
-
Nakliye Desteği: Ürünün tarladan lisanslı depoya nakliyesi için de belirli bir miktarda destek sağlanabilir.
-
Gümrük Muafiyeti: İthalat ve ihracat işlemlerinde de gümrük vergisi muafiyeti gibi avantajlar sağlanabilir.
5. Sistemin Sağladığı Güvenlik
-
Sigorta: Lisanslı depolardaki ürünler, depo tarafından yangın, hırsızlık, deprem, su baskını gibi risklere karşı sigorta kapsamındadır.
-
Denetim: Lisanslı depolar, Ticaret Bakanlığı ve Yetkili Sınıflandırıcılar tarafından sürekli olarak denetlenir.
Lisanslı depoculuk, tarımsal ticareti modernize eden ve üreticinin piyasadaki konumunu güçlendiren önemli bir araçtır.
Sisteme dâhil olmak, ELÜS ticareti yapmak veya belirli bir ürüne yönelik destekler hakkında daha detaylı bilgi isterseniz yardımcı olabilirim.