Serbest Amino Asitler Nelerdir? Bitki Beslemede Önemi

Serbest Amino Asitler Nelerdir? Bitki Beslemede Önemi

Serbest amino asitler, bitkilerin yapısında doğal olarak bulunan ve proteinlere bağlı olmayan, serbest halde bulunan temel organik bileşiklerdir. Bitkiler bu amino asitleri; metabolizma süreçlerinde, stres koşullarına karşı dayanıklılıkta, büyüme ve gelişmede aktif olarak kullanır. Bitki besleme ürünlerinde (yapraktan veya kök yoluyla uygulanan sıvı gübrelerde) kullanılan amino asitler genellikle hidrolize proteinlerden elde edilen L-amino asitlerdir.

 

Bitkilerde Bulunan Başlıca Serbest Amino Asitler

Bitki besleme açısından en önemli serbest amino asitler şunlardır:

 

➤ L-Glutamik Asit

Azot metabolizmasının merkezindedir, klorofil oluşumunu destekler.

 

➤ L-Glycine

Şelatlama kapasitesi yüksektir; mikro elementlerin bitki tarafından alınmasını artırır.

 

➤ L-Proline

Kuraklık, tuzluluk, sıcaklık stresi gibi durumlarda bitkiye dayanıklılık kazandırır.

 

➤ L-Arginine

Kök gelişimini, hücre bölünmesini ve azot kullanımını artırır.

 

➤ L-Methionine

Hormon sentezinin (etilen, poliaminler) ön maddesidir, çiçeklenme ve meyve tutumuna etki eder.

 

➤ L-Tryptophan

Auksin (IAA) hormonunun ön maddesidir; kök gelişimini güçlendirir.

 

➤ L-Serine

Hücre zarlarının oluşumunda görev alır, bitki direncini artırır.

 

➤ L-Threonine

Protein sentezinde kritik role sahiptir.

 

➤ L-Leucine, L-Isoleucine ve L-Valine (Dallanmış zincirli amino asitler)

Enerji metabolizmasını destekler, hücre yenilenmesini hızlandırır.

 

➤ L-Aspartic Asit

Tohum oluşumu, çiçeklenme ve enerji döngüsünde aktiftir.

 

Serbest Amino Asitlerin Bitki Beslemedeki Faydaları

Bitkilere uygulanan serbest amino asitler aşağıdaki etkileri sağlar:

• Kök gelişimini güçlendirir

• Fotosentezi artırır, yaprakları daha koyu yeşil hâle getirir

• Stres koşullarında (don, sıcak, tuz, kuraklık) dayanıklılığı artırır

• Meyve tutumu ve çiçeklenmeyi destekler

• Besin maddelerinin alımını hızlandırır

• Bitkide protein sentezini iyileştirir

• Hızlı toparlanma sağlar (ilaç uygulaması, dolu zararı sonrası)

 

Bitkiler İçin En Faydalı Amino Asitler (Öne Çıkanlar)

• Proline: Stres toleransı

• Glutamic Acid: Klorofil sentezi ve azot kullanımı

• Glycine: Mikro element şelatlama

• Tryptophan: Auksin üretimi → güçlü kök

• Arginine: Kök ve sürgün gelişimi

 

Bu amino asitler çoğu ticari amino asitli sıvı gübre formülasyonlarında aktif içerik olarak bulunur.

 

Amino Asitli Gübreler Ne Zaman ve Nasıl Uygulanır?

• Yapraktan: Bitkinin hızlı yanıt vermesi için tercih edilir.

• Topraktan: Kök gelişimi ve verim artırma amaçlıdır.

 

Önerilen uygulama zamanları:

• İlk gelişme dönemi

• Çiçek öncesi

• Meyve tutumu dönemi

• Stres sonrası (don, sıcak, ilaç, rüzgâr)