Kaşıntı Neden Olur?

Kaşıntı (Pruritus) Neden Olur? En Yaygın Sebepler ve Çözüm Yolları

Kaşıntı, tıbbi adıyla pruritus, cildi kaşıma isteği uyandıran hoş olmayan bir duyudur. Kaşıntı, genellikle bir cilt sorununun belirtisi olsa da, bazen altında yatan ciddi bir sistemik hastalığın da habercisi olabilir.

İşte kaşıntının en yaygın nedenleri, türlerine göre sınıflandırılmış detaylı bir rehber:

1. Cilt Hastalıkları ve Durumları (Dermatolojik Nedenler)

Kaşıntının en sık rastlanan kaynağı, cildin kendisindeki yapısal veya iltihabi sorunlardır.

• Egzama (Atopik Dermatit): Cildin aşırı kuruması, kızarması, pullanması ve şiddetli kaşıntı ile karakterizedir. Kronik bir durumdur.

• Kuruluk (Kserozis): Özellikle yaşlılarda ve kış aylarında, cildin nemini kaybetmesi sonucu ortaya çıkar. En sık görülen kaşıntı nedenidir.

• Ürtiker (Kurdeşen): Genellikle alerjik reaksiyon sonucu ortaya çıkan, kabarık, kırmızı ve kaşıntılı döküntülerdir.

• Psoriasis (Sedef Hastalığı): Deri üzerinde kalın, pullu, kırmızı plaklar şeklinde görülür ve bu plaklar kaşıntılı olabilir.

• Kontakt Dermatit: Cildin alerjen veya tahriş edici bir maddeyle (deterjan, nikel, kozmetik vb.) temas etmesi sonucu ortaya çıkan kaşıntı ve kızarıklıktır.

• Enfeksiyonlar ve Parazitler:

  • Mantar Enfeksiyonları: Cildin kıvrım yerlerinde ve nemli bölgelerde kaşıntı yapar.

  • Bit, Uyuz veya Pire: Bu parazitlerin cilde yerleşmesi veya ısırması sonucu şiddetli kaşıntı ve döküntüler oluşur.

2. Sistemik Hastalıklar (Dahili Organ Kaynaklı Nedenler)

Görünürde bir cilt döküntüsü olmamasına rağmen vücudun genelinde hissedilen yaygın kaşıntının nedeni sistemik bir sorun olabilir.

3. Diğer Yaygın Nedenler

Bunların dışında kaşıntıya yol açan pek çok çevresel ve fizyolojik faktör bulunmaktadır.

• İlaçlar: Bazı ağrı kesiciler (opioidler), tansiyon ilaçları ve antibiyotikler vücutta histamin salınımına yol açarak veya alerjik reaksiyon göstererek kaşıntı yapabilir.

• Alerjiler: Gıda alerjileri veya çevresel alerjenler (polen, hayvan tüyü) ciltte kaşıntıya neden olabilir.

• Sinir Sistemi Sorunları (Nöropatik Kaşıntı): Sinirlerde meydana gelen hasar veya sıkışmalar, ciltte herhangi bir sorun olmamasına rağmen kaşıntı hissi yaratabilir (Örn: Post-herpetik nevralji).

• Psikolojik Faktörler: Yoğun stres, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik durumlar kaşıntı döngüsünü tetikleyebilir veya şiddetini artırabilir.

🩺 Kaşıntı Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Tek bir bölgede kısa süreli kaşıntı genellikle zararsızdır. Ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka bir Dermatolog'a veya İç Hastalıkları Uzmanına başvurulmalıdır:

1. Uzun Süreli Kaşıntı: Kaşıntının 6 haftadan uzun sürmesi (Kronik Kaşıntı).

2. Yaygın Kaşıntı: Kaşıntının vücudun tamamında hissedilmesi ve döküntüsüz olması.

3. Eşlik Eden Belirtiler: Kaşıntıya kilo kaybı, yorgunluk, ateş, gece terlemesi veya sarılık gibi sistemik belirtilerin eşlik etmesi.

Kaşıntının etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi için, öncelikle altında yatan doğru nedenin teşhis edilmesi gerekir.

Kaşıntınızın daha çok cilt kuruluğundan mı yoksa alerjik bir reaksiyondan mı kaynaklandığını düşünüyorsunuz? Buna göre çözüm önerileri sunabilirim.