Varroa Hastalığı Nedir, Nasıl Mücadele Edilir?

Varroa Hastalığı Nedir?

Varroa Yakın zamanda ortaya çıkan  ancak çok hızlı gelişimi ile tüm dünya yüzeyine yayılan, zamanında mücadele edilmediğinde kolonilerde büyük yıkımlara neden olabilen tehlikeli bir parazittir. Varroanın dişisi oval görünümde  ve koyu kahve renktedir. Vücut uzunluğu 1.1-1.3 mm.  Eni ise 1.5-1.7 mm. arasında değişmektedir. Vücudun alt kenarı 4 çift bacak ile çevrilidir. Ağız yapısı sokucu ve emicidir. Gerek ergin gerekse larva ve pupa döneminde arının kanını emerek beslenir. Bu nedenle arıya her dönemde zarar verir. Erkek varroa sarı-gri renkte yuvarlak görünümlü, dişi varroaya  oranla daha yumuşak bir kikin ile kaplıdır.

Varroanın  kolonilerde üremesi ilkbahar kuluçka faaliyetiyle birlikte başlar. Sonbaharda bu faaliyetin sona ermesine kadar sürer. Kışı yalnızca ergin dişiler geçirir. Üreme ve gelişme yavru gözlerinde gerçekleşir. Ergin dişiler 5-6 günlük yavru gözlerinin kapanmasından hemen önce gözlere girerek iki gün sonra yumurta bırakmaya başlarlar. İlk 24 saatte yumurtalardan 6 bacaklı larvalar çıkar ve tüm gelişim erkeklerde 6-7 günde dişilerde ise 8-10 günde tamamlanmaktadır. Gelişimini tamamlayan varrolar  göz içinde çiftleşirler. Çiftleşmeden hemen sonra erkek ölür.

Dişiler ise beslenmeyi sürdürerek arıların gözden çıkması ile birlikte gözü terk ederler. Ergin dişi varroalar kışın 5-6 ay yazın ise 2-3 ay yaşarlar. Ergin dişi varroanın yavru gözüne 5 ve daha fazla yavru bırakması durumunda arı oluşumunu tamamlayamaz ve siyahımsı–gri renkte kanatsız olarak çıkar. Ancak bir görüşe göre kanatsızlığın doğrudan varroaya bağlı olmadığı  parazitin varlığında etkisini gösterebilen bir virüse bağlı olduğu belirtilmektedir. Varroa parazitinin gerek larva ve pupa döneminde gerekse de ergin dönemde arının kanını emerek gelişme ve çalışma aktıvitesinin  zayıf düşmesi başka hastalıklarında ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

MÜCADELESİ

Kimyasal Mücadele

Varroanın dünyada ülkemizde ilk görüldüğü yıllarda panikle uygun olan olmayan birçok ilaç varroa mücadelesinde kullanılmıştır. Günümüzde piyasada varroa mücadelesi için 20 civarında ruhsatlı ilaç bulunmasına rağmen bir çok arıcı farklı ilaç ve karışımlar kullanmaktadır.   Bu noktada arıcıların özellike bilmesi gereken şudur ki; ruhsatsız herhangi bir kimyasal ilaç ya da karışımla kolonideki varrolar yok  edilebilir. Ancak balın ve bal mumunun obsorbsiyon (bendi bünyesine çekme) özelliği nedeniyle bal içerisinde kimyasal kalıntı  oluşabilir. Bu da insan insan sağlığı  açısından oldukça zararlı olmakla birlikte, bal ihracatımıza da engel olmaktadır.

Varroa mücadelesinde bir başka önemli nokta mücadele dönemidir. Kolonilerde kuluçka faaliyeti başladığında (yavrular sırlanmadan önce) ve sonbaharda yavru faaliyetinin sona erdiği dönem en etkin mücadele dönemidir.

Biyolojik Mücadele

Bu mücadele yöntemi kolonilerde varroa parazitinin tamamen yok edilmesini sağlamasa da kontrol altında zararsız halde etkin bir yöntemdir. Kültürel tedbir olarak ıslah edilmiş ve bu hastalığa dayanıklı hatlar elde etmek ile hastalığa sebep olan koşulları ortadan kaldırmak olarak özetlenebilir. Bilindiği gibi dişi varrolar ilkbahar döneminde yumurta  atmak için erkek arı gözlerini tercih ederler. Bu dönemde arılara üzerinde özellikle erkek arı gözü bulunan petekler verilerek dişi varroaların erkek gözlerine bıraktığı yumurtalar bu gözler kapandıktan sonra kovandan çıkartılarak imha edilir. Böylece dişi varroanın bu dönemde attığı yumurtaların çoğunluğu erkek arı pupaları ile birlikte yok edilmiş olur. Ancak işçi arı gözlerine bırakılan  az sayıdaki yumurtalar etkinliğini sürdürür.

Bir başka biyolojik  mücadele yöntemi de nektar akımı döneminde işçi arı gözleri içerisine bırakılan varroa  yumurtalarını yok etmeye yönelik çalışmadır. Bu yöntemde koloninin ana arısı ana ızgarası kullanılarak bir çerçeve bulunacağından bütün varroa yumurtaları bir petekte toplanmış olur. Bu petek kovandan çıkartılarak imha edildiğinde kovandaki varroa yumurtalarının tamamı yok edilmiş olur. Bu yöntemin dezavantajı her dönemde uygulanamamasıdır.