Aşılama Tekniklerinin Sınıflandırılması Göz Aşısı, Kalem Aşı

Aşılama teknikleri nelerdir? Göz aşısı, kalem aşısı, yaklaştırma aşısı ve diğer bitki aşılama yöntemlerinin sınıflandırması, uygulanma zamanı ve özelliklerini bu yazıda öğrenin.

🌿 Aşılama Tekniklerinin Sınıflandırılması

Bitkilerde aşılama teknikleri, aşı materyalinin (göz veya kalem) türüne, anaçla birleştirme şekline ve uygulama zamanına göre sınıflandırılır.
Genel olarak iki ana gruba ayrılır:

🌱 1. Göz Aşısı (Bud Grafting)

Göz aşısında, aşılanacak bitkiden (anaçtan) küçük bir göz (tomurcuk) alınarak anaç üzerine yerleştirilir.
Bu yöntem, genellikle ilkbahar ve yaz aylarında uygulanır ve yüksek tutma oranı ile bilinir.

🔸 Başlıca Göz Aşısı Türleri:

1. T (Yarma veya Yarma-T) Göz Aşısı:

   • En yaygın kullanılan yöntemdir.

   • Anaç üzerine "T" şeklinde kesik açılır ve göz bu kesiye yerleştirilir.

2. Yama (Patch) Göz Aşısı:

   • Kabukları kalın olan bitkilerde tercih edilir (örneğin ceviz).

   • Anaçtan küçük bir kabuk parçası çıkarılır, aynı boyuttaki göz parçası yerine yapıştırılır.

3. Halkalı (Ring) Göz Aşısı:

   • Göz, etrafındaki kabuk halkasıyla birlikte alınır ve anacın aynı bölgesine yerleştirilir.

4. Çıplak Göz (Chip Budding):

   • Kabuk geç kalktığında uygulanır.

   • Küçük bir odun parçasıyla birlikte alınan göz, anaç üzerindeki oyuğa yerleştirilir.

🔹 Avantajı: Daha az materyal gerekir ve genç bitkilerde kolay uygulanır.
🔹 Zamanı: Genellikle ilkbahar sonu – yaz başı (kabuk kalktığı dönem).

🌳 2. Kalem Aşısı (Scion Grafting)

Kalem aşısında, aşılanacak bitkiden (çeşitten) 1 yaşında, üzerinde 2–3 göz bulunan bir dal parçası (kalem) alınır.
Bu yöntem, genellikle dinlenme döneminde (ilkbahar başı) yapılır.

🔸 Başlıca Kalem Aşısı Türleri:

1. Yarma Aşı (Cleft Grafting):

   • Kalın gövdeli veya yaşlı ağaçlarda kullanılır.

   • Anaç ortadan yarılır, kalem bu yarığa yerleştirilir.

2. Kabuk Altı (Crown) Aşısı:

   • Kalın anaca, kabuk ile odun arasına kalem yerleştirilir.

   • Genellikle ağaç yenileme (çeşit değiştirme) için kullanılır.

3. Kama (Wedge) Aşısı:

   • Kalem alt kısmı kama şeklinde kesilerek anaçtaki yarığa oturtulur.

4. Yan Aşı (Side Grafting):

   • Anaç tamamen kesilmeden, yan kısmına yapılan küçük kesiye kalem yerleştirilir.

5. Dilcikli Aşı (Whip and Tongue Grafting):

   • İnce anaçlarda uygulanır.

   • Anaç ve kalem birbirine "dilcik" şeklinde oturtularak sıkı temas sağlanır.

6. Köprü Aşısı (Bridge Grafting):

   • Gövdesi zedelenmiş (örneğin fare veya don zararı görmüş) ağaçlarda, yaralı kısmı onarmak için yapılır.

🔹 Avantajı: Kalem, göz aşısına göre daha güçlü gelişim sağlar.
🔹 Zamanı: Kış sonu – İlkbahar başı (bitki dinlenme döneminde).

🌼 3. Özel Aşılama Teknikleri

Bu grup, belirli amaçlara yönelik geliştirilmiş özel teknikleri içerir.

🔸 Köklendirme Amaçlı Aşılar

• Özellikle fidan üretimi ve anaç çoğaltımı için kullanılır.

• Örnek: Kök aşısı — kök parçalarına kalem aşılanarak yeni bitkiler elde edilir.

🔸 Yaklaştırma (Yakınlaştırma / Ablakt Aşısı)

• İki bitki toprakta yan yana büyürken gövdeleri birbirine bağlanır.

• Kaynaşma gerçekleşince biri anaç, diğeri kalem olarak kullanılır.

• Avantajı: Aşı başarısızlığı riski düşüktür.

• Örnek: Kestane, kamelya gibi türlerde kullanılır.

🔸 Ters (Inverted) Aşılar

• Genellikle botanik araştırmalarda ve fizyolojik çalışmalarda kullanılır.

• Bitkilerin gelişim yönünü ve doku uyumunu incelemek için yapılır.

📊 Özet Tablo: Aşılama Teknikleri

💡 Kısaca Özet:

Aşılama teknikleri, bitkinin türüne, yaşına, kalınlığına ve mevsime göre seçilmelidir.
Göz aşıları genç ve ince bitkilerde; kalem aşıları ise kalın gövdeli ve yaşlı bitkilerde daha etkilidir.