Nectria Kanseri Hastalığı (Nectria (Neonectria) Galligena)

Nectria Kanseri

Nectria (Neonectria) galligena 

Hastalık etmeninin genel özellikleri:

- Nectria galligena Bres. in Strass. (Neonectria galligena, Cylindrocarpon heteronemum (Berk. & Broome) Wollenweb.) 
- Nectria cinnabarina (Tode)Fr. (anamorph: Tubercularia vulgaris Tode) meyve ve diger odunsu olan agaçlarin en yaygin fungal kanser hastaliklaridirlar. Hastalik etmeni ayni zamanda orman agaçlarinda da etkili olur ve bunlarin kalite ve kantitesinin düsük olmasina neden olmaktadir. Bu hastalik etmeni agaçlari öldürmekle kalmiyor, onlarin hacimce büyüklüklerinde de azalmalara neden olurlar. Necteria' nin diger bir türüde N. cinnebarina benzer hastaliklara neden olur. Meyvecilik açisindan özellikle elma ve armut agaçlarinda önemli olan N. galligena' dir. Diger tür ise genellikle park - orman bitkilerinde ve bazi meyve agaçlarinda hastalik meydana getirir. Fungal etmen infeksiyonundan sonra kanserli dokular üzerinde kremsi beyaz spor üreten yapilarinin görülmesi ile farkedilir. Bir yil sonra ise kanserli dokularin kenarlarinda toplu igne basi büyüklügünde, kirmizi, limon sekilli perithecium organlarin görülmesiylede hastalik etmeni kolaylikla teshis edilebilir. Hastaliktan etilenen kabuk, kambiyum ve odun dokusu fungal etmen tarafindan ölmektedir. Fungal etmen kis gibi olumsuz kosullari kanserli dokularda perithesium olarak geçirir ve baharda burada üreyen sporlar (askosporlar, eseyli üreme sporlari) rüzgar ve su siçramalari ile etrafa dagilir. Infeksiyon dolu, böcek yaralari ve dökülen yapraklarin daldaki izlerlerden baslamaktadir. 

Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):

Nectria etmeni agaçlarin kabuklarindaki açilan yara ve ölü dokularin kaidesinden sürgün, dal ve gövdeleri infekte edebilen firsatçi bir fungal etmendir. Hastalik etmeninin belirtileri ilk önce küçük, çökük ve oval seklilidir, bu ölü dokular kanser olarak adlandirilir. Bazi durumlarda kabuklardaki kanserler sadece bastirilmis bir alan olarak görülür ve bunlari farketmek oldukça güç olmaktadir. Olusan lekelerin büyüklügü 2-3 mm' den baslar 50 mm büyüklügüne kadar genisleyebilir. Kanser dokulari gelisirken, fungal etmen merkezi infeksiyon noktasindan odun dokusuna dogru konsantrik halkalar seklinde gelisir. Infeksiyonlara tepki olarak, agaçlar kanser etrafindaki kallus dokularinin bir katman daha meydana getirirerek fungusun yayilmasini engellemeye çalisir. Fungal etmen ise dormant geçen süre içerisinde bu dokularda da kolonize olur. Agaçlarin bir sonraki gelisme sezonunda ise, agaçlar yine tepki olarak kallusun diger bir katmanini daha meydana getirir. Bu sekilde kalluslarin katmanlari her geçen yil bir kez daha meydana gelir ve sonuçta olusan kanser hedef tahtasi ya da boga gözü seklinde görülmektedir. Nectria agaçlari mevcut dogal açikliklardan da infekteledigi için, yillik kanserler çogunlukla yaprak izlerinin ya da mekanik yaralarin bulundugu bölgeleri sararlar. Budama yaralari, çatlaklar, günes yanigi lekesi gibi zarar görmüs yerler de fungusun giris yerleri olabilir. Hastaligin ilerlemesi oldukça yavastir, bu ilerleme kabaca agaçin çap genisleme oranina esittir, bundan dolayi tek olusan kanserler büyük dallari tamamen saramamaktadir. Buna ragmen büyük dal ve gövdelerde birden fazla kanser meydana gelirse, kanserler birlesmekte ve bulundugu gövde ve dallari tamamen sarar ve onlarin geriye dogru ölümlerine neden olurlar. 

Mücadelesi 
 

Kültürel mücadele

• 1. Hastalikli kuru ve yas dallar hastalik etmeninden ari olan yerlere kadar budanmali ve yok edilmeli. 
• 2. Enfeksiyon yaprak döküm yerlerinde açilan yaralardan olabildiginden, yaprak dökümü ve budamalardan sonra koruyu ilaçlama olarak bordu bulamaci ile ilaçlama yapilabilir.
• 3. Bitkilere fazla gübreleme verilmemeli.
• 4. Kis donlarindan bitkiler korunmali ve mümkün mertebe bitkide çatlamalar azaltilmali.
• 5. Bitkileri zayif düsmeleri engellenmeli ve yeteri kadar besin elementleri ile gübreleme ve diger bakim islemleri iyi yapilmali.
• 6. Bitkiler böcek zararlanmasindan korunmak için böceklere karsi etkili tedbirler alinmali

Kimyasal mücadele

Herhangi bir kimyasal mücadele önerilmemekte, fakat koruyucu olarak bordu bulamaci uygulanabilir. Bordu bulamaci özellikle ilbahar ve sonbaharda yapilabilir, özellikle budamadan sonra mutlaka yapilmalidir.