Türkiye''de Trichogramma Kitle Üretimi Ve Uygulaması

Türkiye'de Trichogramma türlerinin kitle üretim süreçleri ve sahada nasıl uygulandığı, Entegre Zararlı Yönetimi (EZY) kapsamında önemli bir yer tutmaktadır.

Trichogramma Kitle Üretimi ve Uygulaması

Türkiye'de Trichogramma üretimi ve salımı, genellikle Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Zirai Mücadele Araştırma Enstitüleri ve özel biyolojik mücadele firmaları tarafından yürütülmektedir.

1. Kitle Üretim Teknikleri

Trichogramma'nın laboratuvar ortamında kitlesel olarak üretilmesi, onların yumurta parazitoiti olma özelliğinden faydalanarak yapılır.

a) Konukçu Yumurta Üretimi (Yapay Konukçu)

Trichogramma doğada zararlı böcek yumurtalarını parazitlediği için, laboratuvarda da sürekli olarak büyük miktarda ve steril yapay konukçu yumurtası sağlanmalıdır.

• Yaygın Kullanılan Konukçular: Genellikle tarımsal zararlı olmayan, ancak laboratuvar şartlarına uyum sağlayabilen un güvesi (Ephestia kuehniella) veya pirinç güvesi (Corcyra cephalonica) gibi güve türleri kullanılır.

• Bu güveler özel diyetlerle beslenir ve yumurtlamaları sağlanır. Yumurtalar toplanır ve ultraviyole (UV) ışınları ile sterilize edilir. Sterilizasyon, yumurtaların içinden güve larvasının çıkmasını engeller, böylece Trichogramma larvalarının besin kaynağı olur.

b) Trichogramma'nın Çoğaltılması

• Sterilize edilen konukçu yumurtaları, belli bir yoğunlukta özel karton, kâğıt şeritler veya kartlar üzerine yapıştırılır.

• Bu kartlar, içinde yeterli sayıda dişi Trichogramma bulunan üretim odalarına yerleştirilir.

• Dişi arılar, yumurtalarını bu yapıştırılmış yumurtaların içine bırakır (parazitleme).

• Parazitlenen yumurtaların rengi koyu gri veya siyaha döner.

• Belirli bir inkübasyon (kuluçka) süresinden sonra bu yumurtalardan yeni nesil Trichogramma erginleri çıkmaya hazır hale gelir.

2. Sahada Uygulama (Salım) Yöntemi

Üretimi tamamlanan parazitli yumurta kartları, çiftçilere veya uygulama alanlarına gönderilir. Salım (doğaya bırakma) işlemi, zararlının biyolojik döngüsüne uygun, EZE'ye ulaşmadan hemen önce yapılmalıdır.

a) Karton veya Kâğıt Şeritler

En yaygın yöntem budur. Parazitli yumurtaların bulunduğu karton şeritler veya kapsüller, tarlada belirli aralıklarla ve belirli bir yükseklikte bitkilere asılır.

b) Salım Zamanı

Salım zamanlaması kritiktir:

• Hedef: Zararlının ilk yumurtalarını bırakmaya başladığı döneme denk getirilmelidir.

• Tekrarlama: Tek bir salım genellikle yeterli olmaz. Zararlının yumurtlama dönemi boyunca popülasyonu kontrol altında tutmak için, zararlının nesil sayısına ve yumurtlama süresine bağlı olarak 1-4 hafta aralıklarla tekrarlı salımlar yapılır.

3. Türkiye'deki Başlıca Uygulama Alanları

Türkiye'de özellikle aşağıdaki ürünlerde Trichogramma ile biyolojik mücadele başarıyla uygulanmaktadır:

• Mısır: Mısır kurdu (Ostrinia nubilalis) ve Mısır koçan kurdu (Sesamia nonagrioides) mücadelesinde.

• Pamuk: Pamuk yaprak kurdu (Spodoptera littoralis) ve Yeşil kurt (Helicoverpa armigera) mücadelesinde.

• Meyve Bahçeleri: Salkım güvesi (Lobesia botrana) mücadelesinde.

Bu uygulamalar, kimyasal kullanımını önemli ölçüde azaltarak üründe kalıntı sorununu ortadan kaldırmakta ve ihracatta avantaj sağlamaktadır.

Bu sistemin başarısı için en önemli nokta, EZY kapsamında yapılan düzenli saha izlemesi (scouting) ve zararlının biyolojisini iyi bilmekten geçer.