Hayvansal Üretimde Yeni Modelin Getirdikleri Nelerdir?
Hayvansal Üretimde Yeni Modelin Getirdikleri Nelerdir?
Hayvansal Üretimde Yeni Destekleme Modeli, Türkiye'nin Tarımsal Üretim Planlaması kapsamında 2024-2026 yıllarını kapsayan üç yıllık bir süreç için belirlenen, performansa ve verimliliğe dayalı yeni bir destekleme yapısını ifade eder.
Bu modelin temel amacı; hayvancılık politikalarının etkinliğini artırmak, yerli üretimi teşvik etmek ve üretimde, verimlilikte ve kalitede artış sağlamaktır.
🐄 1. Desteklerin İki Ana Gruba Ayrılması
Yeni sistem, destekleri iki temel gruba ayırarak daha odaklanmış ve hedefe yönelik bir yapı oluşturmuştur:
a) Temel Hayvancılık Destekleri
-
Bu destekler, büyükbaş, küçükbaş, arıcılık ve ipek böcekçiliği gibi temel hayvancılık faaliyetlerine bir taban destek tutarı belirler.
-
Küçükbaş Desteğinde Değişiklik: Önceden anaç hayvanlar için ödenen küçükbaş destekleri, ilk defa kuzu ve oğlaklar için ödenmeye başlanmıştır. Bu, üreme verimliliğini artırmayı teşvik eder. (Örneğin, kuzu/oğlak başına temel destek miktarı 200TL/baş).
-
Büyükbaş Desteği: Buzağı ve malaklar için temel destek tutarları belirlenmiş (1.000 TL/baş), ancak bu miktar çeşitli ilave kriterlerle katlanarak artırılabilmektedir.
b) Ürün Geliştirme Destekleri
-
Bu destekler, piyasanın ihtiyaç duyduğu nihai ürünlerin kalitesini ve miktarını artırmayı hedefler.
-
Kapsamındaki Ana Ürünler: Çiğ süt, besilik erkek sığır (karkas) ve tiftik üretimidir.
⭐ 2. Performansa Dayalı İlave Kriterler (Yönlendiricilik)
Yeni model, sadece üretim yapana değil, daha iyi, daha kaliteli ve planlı üretim yapana daha fazla destek sunar. Temel destek tutarına ek olarak, yönlendirici ve verimliliği artırıcı kriterleri sağlayanlara ilave destekler verilir:
| İlave Destek Kriteri | Amaç | Örnek Uygulama |
| Aile İşletmeleri | Küçük ölçekli işletmeleri destekleme. | Aile işletmesinde doğan buzağı/malak için temel desteğe ilave $1.000$ TL/baş destek. |
| Genç ve Kadın Yetiştiriciler | Pozitif ayrımcılık yaparak sektöre katılımı artırma. | Buzağı/malak için temel desteğe ilave 700 TL/baş destek. |
| Verimlilik/Kalite Kriterleri | Kaliteli ve verimli üretimi teşvik etme. | Ari İşletmede doğan dişi buzağıya ilave 4.000 TL/baş destek; yerli sperma kullanımı, soy kütüğü ve genomik test destekleri. |
| Örgüt Üyeliği | Çiftçi örgütlerini (kooperatif, birlik) güçlendirme. | Birinci derece tarımsal örgüt üyesi olanlara temel desteğe ilave ödeme. |
| Planlama Bölgesi | Üretimin Bakanlıkça belirlenen havzalara yönlendirilmesi. | Süt ve besi havzası olarak belirlenen bölgelerde üretim yapanlara ilave destek. |
📈 3. Öngörülebilir ve Yönetilebilir Planlama
-
3 Yıllık Karar: Destekleme kararları, üreticilerin geleceklerini daha net planlayabilmeleri için ilk defa 3 yıllık dönemler (örneğin 2024-2026) için açıklanmıştır.
-
Katsayı Sistemi: Destekleme tutarları, katsayılar üzerinden belirlenerek enflasyon ve maliyet değişimlerine karşı esnek bir yapıya kavuşturulmuştur.
-
Sözleşmeli Üretim Teşviki: Sözleşmeli üretim yapan üreticilere, Hazine destekli kredilerde %15'e varan ilave faiz indirimi gibi avantajlar sağlanarak, arz güvenliğini sağlayan planlı üretime geçiş desteklenmiştir.
Bu yeni model, hayvancılık desteklerini salt bir sosyal yardım olmaktan çıkarıp, verimlilik ve kalite artışını teşvik eden bir yatırım aracı olarak konumlandırmayı hedeflemektedir.