Süs Bitkilerinin Peyzajda Kullanımı

Dış mekan süs bitkileri hızlı kentleşmeyle birlikte önemli bir peyzaj çalışması aracı haline geldi. Dış mekan süs bitkilerinin türleri ve kullanım alanlarını sizler için derledik. Herhangi bir alanda peyzaj çalışması yapılırken öncelikle doğal bitki ortamının tanınması, kullanılacak bitkilerin ekolojik isteklerinin bilinmesi ve o bölgeye iyi adapte olabilecek kültür bitkilerinin seçilmesi gerekmektedir. Yeşil alanın canlı dekorunu oluşturan dış mekan süs bitkileri başlıca 7 ana grup altında toplanıyor.

Ağaçlar ve Ağaçcıklar

7-15 metre ve daha fazla boy yapan, odunsu yapıda ve geniş gövdeli bitkiler ağaç, 3-7 metre olan odunsu yapıda ve dar gövdeli bitkiler ise ağaçcıklar olarak anlandırılır. Peyzajda en uzun ve baskın bitkiler olup, peyzaj mimarinin temel ilkelerine uygun olarak yapılan düzenlemelerde estetik açıdan, şekil ve ölçü değerleri bakımından en önde gelen bitkilerdir. Genel olarak ibreli ve yapraklı ağaç ve ağaçcıklar olmak üzere iki grup altında toplanmıştır.

Çalılar

15-20 cm'den başlayarak 3-5 metreye kadar boylanabilen ve yerden birkaç gövde halinde çıkan çok yıllık bitki türleridir. Ağaççıklar gibi; tepe, gövde, dal, yaprak ve köklere sahiptirler. Çalı formlu bitkiler çevre düzenlemesinde tamamlayıcı olarak rol alırlar. Özellikle çevre düzenleme ölçeği küçüldükçe çalıların önemi artar. Düzenleme yapılan alanın zemininde uzayıp giden düzlüğün monotonluğunu bozmak amacıyla kullanılarak, dalgalanma meydana getirirler.  Çalı türlerinin bir çoğu saksılar içinde yetişebilir ve teraslarda ya da avlularda çarpıcı görünüm sağlar. Bu amaçla, şimşir, süpürge çalısı, kamelya, taflan, gardenya, çin gülü, ağaç minesi, zakkum, ateş dikeni, gül, biberiye, porsuk, keçi sakalı, mazı veya kartopu gibi çalılar seçilebilir.

Sarılıcı ve Tırmanıcı Bitkiler

Gövdeleri ince uzun, bol yapraklı, sürünücü, duvarlara kameriyelere ve ağaçlara sarılarak büyüyen yıllık ya da çok yıllık çiçekli veya çiçeksiz bitkilerdir. Kışın yaprağını döken ve herdem yeşil olmak üzere iki grup altında toplanırlar. 

Sarılarak yükselen, desteksiz ortamlarda aşağı doğru sarkarak veya yayılarak büyüme gösterebilen bu bitkiler son derece az bir toprak yüzeyinde mükemmel görüntüler oluşturabilir. Görüntüsü hoş olmayan yerlerin kapatılması, direk ve duvarların kaplanması ya da ince bir tahta ve tel kafese sardırılarak duvar görünümü verilmesinde kullanılabilir.

Yer Örtücü Bitkiler

Zemin üzerinde sıkı bir şekilde yayılan, kısa boylu ve bodur bitkilere Yer Örtücüler denir. Yer örtücülerin gövdeleri zemin boyunca yayılarak kök salar. Teras ya da avluya yerleştirilen yeşil veya çiçekli yer örtücü kümeleri, çim alan ile zıtlık oluşturarak iki ortam arasında bağlantı oluşturur. Bu bitkiler özellikle dar alanlarda vurgu elde etmek amacıyla kullanılmaktadır. Farklı renk, doku ve karakterde olan yer örtücüler, bir çalılık kenarında veya bir çiçek sırası boyunca dikildiklerinde kenar veya bordur gibi şerit oluşturur. Toprak kayma problemi olan meyilli alanlarda kullanıldıklarında kısa sürede erozyonu kontrol altına alır.

Mevsimlik Çiçekler

Mevsimlik çiçekler, dış mekanda boş bırakılan parterlerin renkli bir bitki örtüsüyle doldurulmasında kullanılır. Ayrıca, çok yıllık bitkilerle örtülmüş alanların daha renkli ve göz alıcı olmasına ve temel bitki örtüsüne renk kazandırılmasına da katkıda bulunurlar. 

Genelde tohumdan üretilen, peyzaj çalışmalarında, bahçelerde ve balkonlarda kullanılan ömürlerini bir mevsimde tamamlayan otsu bitkilerdir. Yaşadıkları süre içinde aylarca çiçekte kalabilirler. Hercai menekşe gibi mevsimlik çiçekler soğuk dönemlerde çiçek açarak sonbaharda kışı, kış sonunda ise ilkbaharı hoş bir şekilde karşılamak için kullanılırlar.

Soğanlı Bitkiler

Soğanlı bitkiler genelde baharda çiçeklenen soğanlı bitkiler (lale, nergis, sümbül ve çiğdem gibi), yazın çiçeklenen soğanlı bitkiler (yıldız çiçeği, glayöl ve zambak gibi) ve hem baharda çiçeklenen hem de yazın çiçeklenen soğanlı bitkiler (sümbül ve ters lale gibi) olmak üzere üç grup altında toplanabilir. Soğanlı bitkiler, bahçeler ve parklara dikilebilirler, saksı bitkisi ve ya kesme çiçek olarak kullanılabilirler.

Çim Bitkileri

Zemin üzerinde sıkı bir şekilde yayılan, kısa boylu ve bodur bitkilerdir. En yaygın olarak kullanılan yer örtücü bitkilerdir. Zemin boyunca yayılarak kök salıp tüm toprak yüzeyinin yeşil bir örtü ile kaplanmasını sağlarlar. Yeşil alanların tesis edilmesinde pek çok fonksiyonu yerine getirmek amacıyla (park, futbol alanı gibi) değişik çim türleri veya karışımları
kullanılarak oluşturulur.