Sistemik Ve Kontakt Etkili İlaçların Farkları Ve Kullanımı

Sistemik ve kontakt (temas) etkili ilaçlar, bitki koruma ürünlerinin zararlı organizmaları kontrol etme şekline göre ayrılan iki temel kategoridir. Her birinin kullanım zamanlaması ve uygulama tekniği farklıdır.

💊 Sistemik Etkili İlaçlar (İçsel Etki)

Sistemik ilaçlar, aktif maddesi bitki tarafından emilen ve bitkinin bünyesine yayılan ilaçlardır.

Çalışma Prensibi

• İlaç, kökler veya yapraklar aracılığıyla bitkiye girdikten sonra, bitkinin iletim demetleri (ksilem ve floem) aracılığıyla bitkinin diğer kısımlarına (yaprak uçları, yeni büyüyen sürgünler, kökler) taşınır.

• Zararlı, bu ilacı almış bitki dokusuyla beslendiğinde veya bitkinin özsuyunu emdiğinde ilacı vücuduna alır ve zehirlenir.

Kullanım Alanları ve Avantajları

• Emici Zararlılar: Yaprak bitleri, beyaz sinekler ve thrips gibi özsu emen zararlılara karşı çok etkilidir.

• Gizli Zararlılar: Yeni çıkan sürgünler, yaprak altları veya gövdeye girmiş (örneğin gövde kurdu) zararlılara karşı kontakt ilaçların ulaşamadığı yerlerde etkilidir.

• Tedavi Edici Etki: Özellikle fungal hastalıklarda, bazı sistemik ilaçlar enfeksiyon başladıktan sonra bile (latent dönemde) hastalığın gelişimini durdurabilir.

• Yağış Direnci: İlaç bitkiye emildikten sonra yağmurla yıkanmaz, bu da etki süresini uzatır.

🖐️ Kontakt (Temas) Etkili İlaçlar (Dışsal Etki)

Kontakt ilaçlar, aktif maddesi bitki yüzeyinde kalan ve ancak zararlı doğrudan ilaçlı yüzeye temas ettiğinde etkisini gösteren ilaçlardır.

Çalışma Prensibi

• İlaç, uygulandığı bölgede kalır ve bitkinin içine girmez.

• Zararlı, ilaçlanmış yaprak yüzeyinde yürürken veya beslenmeye çalışırken ilacı vücuduna alır ve zehirlenir.

Kullanım Alanları ve Avantajları

• Hızlı Etki (Knockdown): Genellikle uygulandıktan sonra zararlıyı hızla felç ederek veya öldürerek ani sonuç verirler (örneğin, piretroid grubu).

• Fungal Hastalıklar (Koruyucu): Mildiyö ve pas gibi hastalıklarda sporların çimlenmesini engellemek için koruyucu olarak kullanılır (Örn: Bakır bileşikleri). Spor, ilaçlı yüzeye konar ve çimlenemez.

• Hata Payı: İlacın etkili olması için zararlının bulunduğu tüm yüzeyin, özellikle yaprak altlarının, iyi bir şekilde kaplanması gerekir.

• Yağış Hassasiyeti: İlaç bitkiye emilmediği için, uygulamadan kısa süre sonra yağan yağmur ilacı yıkayarak etkisini azaltır.

📊 Özet Karşılaştırma

Entegre Zararlı Yönetimi (IPM), genellikle bu iki etki mekanizmasına sahip ilaçları rotasyonlu ve stratejik bir şekilde kullanarak, direnç gelişimini minimize ederken maksimum etkinlik sağlamayı hedefler.