Dikenli Hıyar Sarmaşığı / Yapışkan Salatalık Otu Nedir?

🌿 Sicyos Angulatus L. (Dikenli Hıyar Sarmaşığı / Yapışkan Salatalık) Nedir?

Sicyos angulatus L., halk arasında Dikenli Hıyar Sarmaşığı, Yapışkan Salatalık veya Tek Yıllık Kabak olarak bilinen, tek yıllık sıcak mevsimlik bir sarılıcı yabancı ot türüdür. Kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasına ait olan bu bitki, hızlı büyüme hızı, yoğun sarmaşık yapısı ve dikenli meyveleri nedeniyle tarım alanlarında, özellikle sıra bitkileri ve meyve bahçelerinde büyük sorunlara yol açar.

Temel Özellikleri ve Biyolojisi

Dikenli Hıyar Sarmaşığı'nı tarımda mücadele edilmesi gereken bir ot yapan özellikler:

Yaşam Döngüsü: Tek yıllık sıcak mevsimlik bir ottur. Tohumları, toprak sıcaklığı yükseldiğinde (ilkbahar sonu/yaz başı) çimlenir, yaz boyunca hızla büyür ve sonbaharda tohum üreterek ölür.
Görünüm ve Büyüme: Gövdesi ince, uzun ve çok hızlı büyüyen sarmaşık yapıdadır. Konukçu bitkilere veya desteklere sülükleri (kıvrık tutunma organları) aracılığıyla tırmanır. Büyüdükçe yoğun bir örtü oluşturur.
Yapraklar: Genellikle 3 ila 5 köşeli (loplu), kabak veya asma yaprağını andıran bir şekle sahiptir.
Meyve ve Tohum: Meyveleri küçük, oval, toplanmış salkımlar halinde bulunur ve üzerleri sert, kancalı dikenlerle kaplıdır (bu nedenle'Dikenli Hıyar Sarmaşığı' denir). Bu dikenli meyveler, hayvanlara ve makinelere yapışarak tohumların yayılmasını sağlar.
Tohum Üretimi: Çok sayıda tohum üretme yeteneğine sahiptir ve tohumları toprakta uzun süre canlılığını koruyabilen büyük bir tohum bankası oluşturabilir.

📉 Tarımsal Zararları

Dikenli Hıyar Sarmaşığı'nın zararları, hızlı tırmanma ve fiziksel baskıdan kaynaklanır:

Yoğun Rekabet: Mısır, soya fasulyesi, sebze ve meyve bahçeleri gibi sıra bitkileriyle su, ışık ve besin için çok güçlü bir rekabete girer.
Gölgelenme ve Boğma: Bitki, hızla ekili mahsulün üzerine ve etrafına sarılarak tırmanır. Bu durum:
- Mahsulün gölgelenmesine neden olur ve fotosentezi ciddi şekilde düşürür.
- Sarmaşık, mahsul bitkisini fiziksel olarak boğar, devrilmesine ve kırılmasına yol açar.
Hasat Zorluğu: Yoğun ve birbirine dolanmış sarmaşık gövdeleri ve dikenli meyveleri, hasat makinelerine takılarak operasyonları yavaşlatır ve makine arızalarına neden olabilir.

🛡️ Dikenli Hıyar Sarmaşığı İle Mücadele Yöntemleri

Mücadelede anahtar, bitkinin tırmanmaya ve yoğun bir sarmaşık ağı oluşturmaya başlamadan önce kontrol altına alınmasıdır.

1. Kültürel ve Mekanik Mücadele

Erken Toprak İşleme: Tohumlar çimlenmeye başladığında, yüzeysel toprak işleme ile genç fideler tırmanmaya başlamadan yok edilebilir.
Ekim Nöbeti (Rotasyon): Kışlık tahıl veya erken hasat edilen ürünlerle ekim nöbeti uygulamak, tohumların çimlenmesi için uygun yazlık dönemi kesintiye uğratır.
Elle Sökme: Küçük alanlarda tırmanmaya başlamadan önce bitkiler elle sökülmelidir. Tırmanmaya başladıktan sonra elle çekmek, mahsul bitkisine zarar verebilir.
Temiz Tohum Kullanımı: Yem ve diğer mahsul tohumlarına karışmış olabilecek dikenli meyve veya tohum kalıntılarının ekilmesini engellemek için temiz tohum kullanılmalıdır.

2. Kimyasal Mücadele (Herbisitler)

Dikenli Hıyar Sarmaşığı, geniş yapraklı bir ot olduğu için seçici herbisitlerle kontrol edilebilir.

Pre-emergence Herbisitler (Çıkış Öncesi): Çimlenmeyi kontrol etmek için ilkbaharda toprak sıcaklığı yükselmeden önce uygulanan çıkış öncesi herbisitler kullanılabilir.
Post-emergence Herbisitler (Çıkış Sonrası): Bitkiler çok genç fidelerken, ekili mahsule zarar vermeyen seçici geniş yapraklı ot herbisitleri kullanılır. Sarmaşık yapısı nedeniyle, tam kapsama ve herbisitin etkili olabilmesi için doğru zamanlama (tırmanma başlamadan önce) hayati önem taşır.

Başarılı mücadele, tohum bankasını tüketmeye ve sarmaşığın mahsule tırmanmasını önleyecek erken ve zamanında müdahaleye bağlıdır.

İlginizi Çekebilecek Konu Başlıkları