Antepfıstığı Psillidi Nedir? Zararları Ve Mücadele Yöntemleri

Antep fıstığı psillidi, özellikle Antep fıstığı ağaçlarının yaprak ve sürgünlerinde zarar yapan bir özsuyu emici böcek türüdür. Aşağıda detaylı şekilde açıklıyorum:

🐛 1. Tanımı

• Bilimsel adı: Agonoscena pistaciae

• Takım: Hemiptera

• Familya: Psyllidae

• Zararlı tipi: Özsu emici (sap-sucking insect)

• Konukçusu: Antep fıstığı

 

🔹 Özellikleri:

• Küçük, 2–3 mm boyunda böcekler.

• Erginler genellikle yaprak ve sürgünlerin alt yüzeylerinde bulunur.

• Larvalar ve erginler yaprak özsuyunu emer.

 

🔄 2. Yaşam Döngüsü ve Biyolojisi

• Türkiye’de yılda 1–2 döl verir.

• Yumurtalar yaprak ve sürgünlere bırakılır.

• Larvalar yaprakta beslenir, salgıladıkları bal özü sayesinde karıncaları çeker ve fumajin mantar oluşumuna yol açar.

• Erginler yaprak ve sürgünlerde kışlayabilir veya daha sıcak bölgelerde yıl boyunca aktif olabilir.

 

🍃 3. Zarar Şekli

Psillidlerin asıl zararı özsuyu emmek ve salgı üretmektir:

 

🔹 Toprak üstü belirtiler:

• Yapraklarda sararma ve kıvrılma

• Sürgünlerde gelişme geriliği

• Bal özü salgısı nedeniyle fumajin mantarlarının oluşması, fotosentezi engeller

• Ağacın zayıflaması ve verim düşüklüğü

 

🔹 Dolaylı zararlar:

• Bal özü nedeniyle karıncaların çoğalması, diğer zararlıları destekleyebilir

• Uzun dönemde ağacın büyümesi yavaşlar

 

⚠️ 4. Zararı Artıran Faktörler

• Sıcak ve kuru yazlar

• Ağaçların stres altında olması

• Biyolojik düşmanların eksikliği

 

🛠️ 5. Mücadele Yöntemleri

🌱 A. Kültürel Önlemler

• Bahçe hijyeni: Düşen yaprak ve sürgünlerin temizlenmesi

• Budama: Hastalıklı ve yoğun sürgünlerin seyreltilmesi

• Stres yönetimi: Sulama ve gübreleme ile ağaçların sağlıklı tutulması

 

🐞 B. Biyolojik Mücadele

• Doğal düşmanlar oldukça etkilidir:

  • Coccinellidae (Uğur böcekleri)

  • Chrysopidae (Altın gözler)

  • Parazitoitleri (larvaları kontrol eder)

 

🧪 C. Kimyasal Mücadele

• Psillid yoğunluğu yüksek olduğunda uygulanır.

• Uygulama, özellikle larva döneminde ve sabah/akşam saatlerinde yapılmalıdır.

• Kullanılabilecek bazı insektisitler:

  • Fosforlu ve piretroid içerikli preparatlar (hedefe yönelik)

• Not: Arı ve faydalı böcekleri korumaya dikkat edilmelidir.

 

🧰 D. Entegre Mücadele Yaklaşımı

Dönem	Uygulama	Amaç
İlkbahar	Yaprak ve sürgün kontrolü, doğal düşmanların izlenmesi	Popülasyonu takip etmek
Yaz	Biyolojik ve gerektiğinde kimyasal mücadele	Larvaları ve erginleri baskılamak
Sonbahar	Budama ve bahçe temizliği	Kışı geçirecek bireyleri azaltmak

 

🧠 6. Özet Bilgiler

Özellik	Bilgi
Bilimsel Adı	Agonoscena pistaciae
Zararlı Evresi	Larva ve ergin (özsuyu emici)
Kışı Geçirdiği Dönem	Yaprak ve sürgünlerde ergin olarak
Zarar Şekli	Yaprak sararması, kıvrılması, fumajin mantarları, sürgün zayıflaması
Mücadelede Etkili Yöntem	Kültürel önlemler + biyolojik kontrol + hedefe yönelik ilaçlama

 

Antep Fıstığı Tüm Zararlılar ve Mücadele Takvimi

Zararlı Adı	Bilimsel Adı	Zarar Şekli	Zarar Dönemi	Mücadele Yöntemleri
Dal Güvesi	Pistacia pistaciae	Dal ve sürgünlerde galeriler açar, kuruma	İlkbahar–Sonbahar	Budama, dal temizliği, biyolojik ve kimyasal mücadele
Kabuklu Bit	Aphis fabae, Aphis gossypii vb.	Sürgün ve yapraklarda özsuyu emerek sararma, yaprak kıvrılması	İlkbahar–Yaz	Entegre mücadele, doğal düşmanlar, hedefe yönelik insektisitler
Karagöz Kurdu	Mesocriconema xenoplax	Köklerde özsuyu emerek yaprak sararması ve verim düşüklüğü	Sürekli (toprak nematodu)	Kültürel önlemler, biyolojik ajanlar, dikim öncesi toprağı temizleme
Anason Güvesi	Plodia interpunctella	Meyve ve depoda larva beslenmesi, ürün kaybı	Yaz–Sonbahar	Bahçe ve depo temizliği, biyolojik ve kimyasal mücadele
Meyve İç Kurdu	Kermania pistaciella	Meyve çekirdeği içinde galeriler, verim düşüklüğü	Temmuz–Ağustos	Düşen meyveleri toplama, biyolojik kontrol, ergin döneminde ilaçlama
Psillid (Antep Fıstığı)	Agonoscena pistaciae	Yaprak ve sürgünlerde özsuyu emerek sararma, fumajin mantarları	İlkbahar–Yaz	Kültürel önlemler, biyolojik kontrol, gerektiğinde hedefe yönelik ilaçlama
Amerikan Beyaz Kelebeği	Hyphantria cunea	Yapraklarda toplu zarara yol açar, kuruma	Yaz	Biyolojik kontrol, mekanik toplama, hedefe yönelik insektisitler

 

🔹 Tablo Açıklamaları

1. Zarar Şekli: Toprak altı ve üstü etkiler tek tek özetlendi.

2. Zarar Dönemi: Türkiye’deki iklim koşullarına göre ortalama dönemler verilmiştir.

3. Mücadele Yöntemleri: Kültürel, biyolojik ve kimyasal yöntemler entegre şekilde uygulanmalıdır.

 

✅ Pratik Kullanım Notları

• Kültürel önlemler: Bahçe hijyeni, budama, sağlıklı fidan seçimi.

• Biyolojik mücadele: Faydalı böcekler ve parazitoitlerin desteklenmesi.

• Kimyasal mücadele: Hedefe yönelik ve ekolojik dengeyi bozmayacak şekilde uygulanmalı.

• Zararlı izleme: Düzenli kontroller, erken müdahale için kritik.