Humik Asit Gübrelemesi Nedir?

HÜMİK ASİT MAKRO BESİNLER VE MİKRO BESİNLER

Hümik asitler toprağın kimyasal, fiziksel ve biyolojik özelliklerini etkileyerek bitki gelişmesine yardımcı olmaktadır. Hümik asitlerin besleyici fonksiyonları özellikle makro ve mikro besin elementlerinin bitkiye geçişinde ortaya çıkmaktadır. Hümik asitlerin biyolojik etkileri ise daha çok mikroorganizmaların aktivitelerini arttırılmasında görülmektedir. Fiziksel ve kimyasal olarak ise iyi toprak yapısı oluşturmada, toprağa süzme kolaylığı sağlamasında, havalandırmada, nem tutmada, toprağın iyon değişiminde ve toprağın tamponlanmasında hümik asitler önemli roller oynamaktadırlar.

Toprağın bitkiler tarafından kullanışlı hala gelebilmesi için toprağın hümik asit içeriğinin oldukça yüksek olması gerekmektedir. Bitki için besin kaynağı olmanın ve yapısal oluşumundaki oldukça önemli faktörünün yanı sıra, hümik asitler toprağın fiziksel özelliği (su tutma kapasitesi gibi) üzerinde temel bir etkiye sahiptir. Ayrıca, hümik asitler iyon değişim kapasitesi ve tamponlama özelliği (pH dengesi) gibi fiziko-kimyasal özellikleri de büyük oranda belirlemektedir. Bu özellikler sadece bitki besin maddelerinin bitki tarafından alınmasını ve toprakta tutunmasını sağlamakla kalmaz, toprak tuzlanması olumsuz ektilerinden de korumaktadır. Yeterli düzeyde hümik asit içeren bir toprağın bitki gelişimi ve büyümesinde olumlu ve net bir etki sağlayacağı kati delillerle ortaya konmuştur. Hümik asitler gerekli besin maddelerinin bitkiye geçişini sağlamaktadırlar. Fosforun içeriğinin fazlaca bulunduğu ortamlarda meydan gelen kloroz problemini hümik asitlerin demiri bitkinin alacağı forma getirmesi ile çözdüğünü araştırmalar göstermiştir.

İz elementlerin bitki tarafından ihtiyacının karşılanmasında hümik asitlerle şelat yapan bileşiklerin rolü büyüktür. Tüm gerekli metaller hümik asitlere şelat yapabilmektedir. Toprakta bulunan potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir ve çinko ile reaksiyona giren hümik asitler organik-mineral köprüler üretmektedirler.

Tüm araştırmacılar hümik asitlerin varlığı ile toprak mikroorganizmalarının aktivasyonlarının arttığı konusunda ortak düşünceye gelmişlerdir. Bu sebepledir ki yoğun bir şekilde sömürülerek zayıf kalmış toprağı tamir etmek için hümik asitlerle iyileştirme yöntemi tek başına etkili çözüm olmaktadır. Hümik asit-metal kompleksi bitki beslemede belirleyici bir durumdur.

Ağır metaller ile çözünmez birleşikler yapan hümik asitler bunları hücreden içeri girmesini engelleyen setler oluşturmaktadır. İnorganik demir birleşikleri de toprakta çözünmezler, oldukça kararsızdırlar ve kalsiyum yüksek (kireçli) topraklarda bitki tarafından alınımı zordur. Humatlı birleşikler demiri şelatlı kompleksler içine dahil etmektedir. Toprak fosfatları demir ile yaptıkları reaksiyonlarda bitki tarafından alınamaz duruma gelmektedirler. Fakat reaksiyon sonucu oluşan bileşik hümik asitler tarafından komplekslenmektedir.

Şelatlama maddeleri olan hümik asitler fosfat ile demir arasındaki bağları kırabilmektedirler. Sonuç fosfat ile iyonu serbest kalmaktadır. Humatların toprağa ilavesi bu işlemin hızını yükseltmekte ve fosfatın bitkilerce alınmasını kolaylaştırmaktadır. Hümik asitler bitki plasmanın gerçekliğini arttırmada ve bitkilerce besin elementlerinin alımının hızlanamamasında aktif hareket etmektedirler. Hümik asitler tohumun çimlenme kapasitesini arttırdığını ve bitkilerin vitamin içeriğini çoğalttığı bilinmektedir su ve besin maddeleri taşıyan hümik asitler tohumun gözeneği boyunca çekilmekte ve çimlenmenin başlaması için tohumu uyarmaktadır.

Hümik asitler sadece tohumu uyarmakla kalmaz, aynı zaman da kök sistemini ve üst aksamı da uyarmaktadır. Özellikle bunların etkisi kökte öne çıkmaktadır. Kök gelişimindeki ilerleme bitkinin veriminin artmasındaki en önemli etkendir Hümik asitler suyun topraktan buharlaşmasını yavaşlatmaktadır. Bu durum kilin hiç olmadığı veya kısmen az olduğu ve su tutma kapasitesi olmayan kumlu toraklar için önemlidir. Ayrıca hümik asitler iklim şartlarına göre toprağın rengini daha koyu renklere dönüştürme özelliğine sahiptir. Böylece toprağın ısı şartları da değişmiş olmaktadır.

Bitki beslemede inorganik gübrelerin öneminin anlaşılmasının üzerine tarımsal verimde de ilk zamanlarda hızlı gelişim gerçekleşmekte idi. Sonuçta organik maddesinin önemi unutulmuş ve toprakta bitki beslemesi bakımından zamanla problemler artmıştı. Bu nedenle, dünyada özellikle gelişmiş ülkelerde organik madde toprağın zaafiyeti nedeni ile tekrar kullanılmaya başlamıştır. Hümik asitli gübrelerin toprağa verilmesi ile ileri bitki gelişimi ve toprak verimliliği sağladığı anlaşılmıştır.

Diğer kullanımları;

Hümik asitler sadece tarım alanında kullanılmamaktadır. Günümüzde birçok sektörde hızla kullanılmaya başlanmıştır. Bu sektörlerin başında çevre teknoloji, tutkal, boya, sondaj teknolojileri, baskı mürekkepleri, kazan besi suyu şartlandırıcıları gibi kimya teknolojileri gelmektedir. Ayrıca kanatlı ve büyük baş hayvanlarda hastalıklara karşı mukavemet sağlamada, yenilen yemlerin ete dönüşümünde, süt veriminin artmasında, yumurta kalitesinde ve buna benzer birçok faktörlerde ciddi faydalar tespit edilmiştir.

En şaşırtıcı neticeler ise insan sağlığı üzerine yapılan çalışmalarda elde edilmiştir. AIDS başta olmak üzere astım, bronşit, grip, mide rahatsızlıkları, böbrek taşı bertarafı, hemoroit, deri kanseri, kansızlık, aşırı uyku, iştahsızlık gibi tıpta oldukça yaygın karşılaşılan problemlerin çözümünde önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Hümik asitlerle ilgili çalışmalar tüm alanlarda hızla devam etmektedir.