Topraksız Tarımda Sulama Sisteminin Ana Unsurları Nelerdir?

Sulama Sisteminin Ana Unsurları

1.Su Kaynağı ve/veya Su Tankı: Su tankı bitkilerin en az bir günlük gereksinimini karşılayabilecek kapasitede olmalıdır.

2.Filtreler: Sistemde olası tıkanmaları engelleyecek filtrelerin kullanılması çok önemlidir.

3.Su Dağıtım Sistemi: Besin çözeltisi dozlama ve pompalama ünitesi, su boruları ve damlatıcılardan oluşmaktadır. Bu sistemlerde; açık sistemde su ile stok çözeltilerin, kapalı sistemde su ile drenaj çözeltisi ve stok çözeltilerinin karıştırılması belli bir orana (belli bir hacme) göre yapılmakta ya da EC ve pH değeri dikkate alınarak gerçekleştirilmektedir.

Küçük işletmelerde stok çözeltilerinin karıştırılması elle yapılabilir ve kontrolü sağlamak için portatif EC ve pH-metre kullanılır. Sulamanın programlanması için sisteme basit bir zamanlayıcı da eklenir. Ancak büyük işletmelerde otomatik sistemlerin kullanılması zorunludur.

Damlatıcı Tipi: Kullanılacak damlatıcı tipi yetiştirme yeri dikkate alınarak seçilmelidir. Torba ya da saksılarda noktasal kaynaklı damlatıcıların kullanılması uygundur. Yataklarda yapılan yetiştiricilikte noktasal kaynaklı damlatıcılar tercih edilirse de diğer tipteki damlatıcılar da kullanılabilir. Damlatıcıların debilerinin 1-3litrte/saat arasında olması uygundur.

4.Drenaj Tankı, Filtre ve Dezenfeksiyon Ünitesi (Kapalı Sistemde): Kapalı sistem uygulanacaksa sulama sisteminin ana unsurları arasında drenaj tankı ve çözelti dezenfeksiyon ünitesi de bulunması gerekmektedir. Toplanan drenaj çözeltisi fitrelerde geçirilmeli ve dezenfeksiyon işleminden sonra sisteme verilmelidir.

b)Dipten Sulama: Bu yöntemde besin çözeltisi yetiştirme ortamına dipten uygulanmakta ve ortam içinde kapilarite ile yükselmektedir. Bu nedenle bu teknik “kapilar sistem” olarak da adlandırılmaktadır. Bu yönteme süs bitkileri yetiştiriciliğinde rastlanmakla birlikte, bitki tarafından alınmayan elementlerin substratta birikerek tuz etkisi yaratma riski nedeniyle Akdeniz havzası gibi sıcak bölgelerde topraksız sebze üretimi amaçlı kullanımı uygun görünmemektedir.

Dipten sulama uygun olarak geliştirilen ticari bir sistemde bitkilerin yetiştirileceği dibi delikli saksılar, üzerinde valf bulunan bir kabın (saksı altlığı) üzerine yerleştirilmektedir. Besin çözeltisinin dağıtımı için herhangi bir pompaya gerek yoktur. Besin çözeltisi tanktan saksı altlarına valflerin açılıp kapanması ile iletilmektedir. Valf açıldığında saksı altlığının üzerinde besin çözeltisi 3cm’ye ulaşmakta, saksı altlığındaki çözelti tüketilene dek valf kapalı kalmaktadır.

Çözelti sıfırlandığında valf tekrar açılmaktadır. Bu yöntemde ortamdan drenaja izin verilmediğinden, sadece buharlaşmadan kaynaklanan su kaybı söz konusudur. Ancak sıcak dönemde ortamın elektriksel geçirgenliğinin yükselme riski vardır, bu da bitki gelişimini olumsuz etkileyebilir. Elektrik motoru, sulama ve gübreleme sistemi, drenaj sistemi gerektirmez. Bitkiler suyu kullandıkça valf tarafından saksı altlığına çözelti girişi gerçekleşir, sulama zamanını bitki tayin eder. Su ortamda kapilarite yolu ile yükseldiğinden ortam seçimi önemlidir. Perlit, klinoptilolit ve volkan tüfünün karşılaştırıldığı denemede en iyi sonuç perlitten alınmıştır.